Θύματα ενός συνεχόμενου αλαλούμ για το οποίο δεν ευθύνονται, αλλά καλούνται να πληρώσουν τις συνέπειες, βρίσκονται οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της χώρας, καθώς πολλοί ήταν αυτοί που στις τελευταίες πληρωμές που πραγματοποίησε ο ΟΠΕΚΕΠΕ τον Δεκέμβριο είτε είδαν τα ποσά συρρικνωμένα είτε είδαν άδειο το πορτοφόλι τους.
Οι προβληματικές πληρωμές από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, οι οποίες φέρνουν τους παραγωγούς προ τετελεσμένων, δεν είναι κάτι καινούργιο. Τα σημάδια κακοδιαχείρισης υπάρχουν όχι μόνο από την προηγούμενη καταβολή της προκαταβολής των ενισχύσεων αλλά και από γεγονότα που είδαν το φως της δημοσιότητας και αφορούν λάθη στην καταχώρηση των δηλώσεων ΟΣΔΕ ή την επιστροφή χρημάτων που έλαβαν παραγωγοί το 2022.
Μια κατάσταση που επιδεινώνει την ήδη άσχημη κατάσταση που βιώνουν αγρότες και κτηνοτρόφοι, οι οποίοι χρόνο με το χρόνο βλέπουν να μειώνεται δραματικά το εισόδημά τους, να χάνονται οι παραγωγές τους, να αφανίζονται τα κοπάδια τους από ζωονόσους.
Υπενθυμίζεται ότι στις 20 Δεκεμβρίου ο ΟΠΕΚΕΠΕ προχώρησε στην πληρωμή 439,7 εκατ. ευρώ για την εξόφληση της βασικής ενίσχυσης του 30% του έτους 2024 και Εθνικού Αποθέματος σε 569.332 δικαιούχους, για την ενίσχυση σε γεωργούς μικρής ηλικίας σε 47.150 δικαιούχους και για την αναδιανεμητική ενίσχυση σε 327.518 δικαιούχους.
Από την ίδια ημέρα των πληρωμών νέα όργανα άρχισαν να ηχούν στις περιφέρειες, καθώς χιλιάδες ήταν εκείνοι οι αγρότες και κτηνοτρόφοι, που πληρώθηκαν λιγότερα ή και καθόλου απ’ αυτά που περίμεναν.
Τα πιο σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται τόσο στην καταβολή της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, όσο και στους λανθασμένους όπως αποδεικνύεται ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν μέσω του συστήματος παρακολούθησης εκτάσεων, του λεγόμενου monitoring.
Τα παραπάνω προβλήματα έφεραν και πρόβλημα σε προγράμματα και Μέτρα όπως νέοι γεωργοί, βιολογική καλλιέργεια, σχέδια βελτίωσης κλπ με τους παραγωγούς να βρίσκονται σε μεγάλη αναστάτωση αλλά και οικονομική δυσκολία.
Να σημειωθεί ότι εκτός πληρωμής Δεκεμβρίου, σύμφωνα με ενημέρωση του ΟΠΕΚΕΠΕ έμειναν 345.605 αγροτεμάχια, δηλαδή το 6,2% του συνόλου των ελεγχθέντων αγροτεμαχίων καθώς «τα αγροτεμάχια αυτά αφορούν κυρίως αστικά τμήματα, χέρσα και βοσκότοπους».
Τα προβλήματα με την αναδιανεμητική
Προβληματική ήταν η πληρωμή της αναδιανεμητικής ενίσχυσης, με τα συνεταιριστικά και άλλα ΚΥΔ να καταγράφουν περιπτώσεις όπου μετά το κλείσιμο του συστήματος έγινε η κατανομή βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους. Και αυτό γιατί όπως η προκαταβολή έτσι και η εξόφληση πραγματοποιήθηκε χωρίς την κατανομή των βοσκοτόπων (τεχνική λύση), γεγονός, που από μόνο συνιστά οριζόντιο πρόβλημα της πληρωμής με αποτέλεσμα να τους δείχνει ως μη επιλέξιμους για την ενίσχυση.
Σε άλλες περιπτώσεις παραγωγοί έλαβαν αναδιανεμητική, ενώ δεν έπρεπε να πάρουν, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ένας νέος κύκλος αχρεωστήτων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις καταγγελίες, παραγωγοί που έχουν αιτηθεί την αναδιανεμητική ενίσχυση (χωρίς να την δικαιούνται), ενώ αρχικά δεν ήταν δικαιούχοι της ενίσχυσης αφού ξεπερνούσαν τα 170 στρέμματα, μετά την εξαίρεση των στρεμμάτων αυτών, πληρώθηκαν την εν λόγω ενίσχυση, με ότι συνέπειες συνεπάγεται αυτό στο μέλλον. Όταν τα αγροτεμάχια αυτά ελεγχθούν και εφόσον αποδεσμευτούν, τα ποσά της αναδιανεμητικής θα ζητηθούν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Εκτός λόγω monitoring
Με τη μέθοδο monitoring, σύμφωνα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ελέγχθηκαν συνολικά 5.563.740 αγροτεμάχια σε όλη τη χώρα που αφορούν σε 604.805 μοναδικά ΑΦΜ. Απ’ αυτά προέκυψαν ευρήματα σε 345.605 αγροτεμάχια (6,2% του συνόλου των ελεγχθέντων αγροτεμαχίων) και τα οποία εξαιρέθηκαν από την πληρωμή. Τα αγροτεμάχια αυτά, σύμφωνα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αφορούν κυρίως σε αστικά τμήματα, χέρσα και βοσκοτόπους.
Όμως σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχει στη διάθεσή του ο ΟΤ και οι οποίες αφορούν σε διάφορες περιοχές της χώρας, πολλές από τις περιπτώσεις όπου οι παραγωγοί δεν πληρώθηκαν οφείλονται σε κακή λειτουργία της μεθόδου καταγραφής.
Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με γνώστες της κατάστασης, χιλιάδες ήταν οι παραγωγοί που έμειναν εκτός επιδοτήσεων καθώς το monitoring, τους πέταξε από το σύστημα αφού δεν «διάβασε» σωστά τις καλλιέργειες. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις ο δορυφόρος πέρασε από τα αγροτεμάχια σε περίοδο που κατέγραψε αγριόχορτα ή θερισμένα από την πυκνή βλάστηση χωράφια και όχι τις παραγωγές.
Σύμφωνα με τους ίδιους τους παραγωγούς, το monitoring θα έπρεπε να έχει λειτουργήσει από την έναρξη υποβολής της ΕΑΕ 2024 έτσι ώστε κατά την υποβολή της αίτησης να ενημερώνονται και να προχωρούν στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να μην έρθουν αντιμέτωποι με τα προβλήματα που προέκυψαν μετά τις πληρωμές και τους άφησαν χωρίς εισόδημα.
Επίσης οι παραγωγοί είδαν ότι το 2023 που εφαρμόστηκε καθολικά το monitoring μετά τις σχετικές διορθώσεις δεν επιβλήθηκαν ποινές, ενώ το 2024 επιβάλλονται, οι οποίες είναι και αδικαιολόγητες.
Όμως ακόμη και τώρα όπου ένα μεγάλο ποσοστό παραγωγών έχει μείνει εκτός πληρωμής, δεν έχουν δοθεί σαφείς οδηγίες για τον τρόπο που θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και ποιες ενέργειες θα πρέπει να ακολουθήσουν ώστε να αποδεσμευθούν τα αγροτεμάχια.
Τι ανακοίνωσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ για το monitoring
Στις 23 Δεκεμβρίου, τρεις ημέρες μετά την τελευταία πληρωμή ο ΟΠΕΚΕΠΕ επισήμανε ότι η εξαίρεση του 6,2% των αγροτεμαχίων «είναι προσωρινή και όχι οριστική», ενώ για όσες περιπτώσεις οι παραγωγοί θεωρούν πως τα αγροτεμάχια αυτά δεν έπρεπε να εξαιρεθούν, «προβλέπεται όπως και τα προηγούμενα χρόνια, διαδικασία τεκμηρίωσης από τους παραγωγούς, προκειμένου για την περαιτέρω αξιολόγηση των αγροτεμαχίων από τον Οργανισμό, η έναρξη της οποίας καθώς και η αναλυτική περιγραφή της, θα ανακοινωθεί με νεότερη ανακοίνωσή μας».
Η ανακοίνωση όμως αυτή μέχρι και σήμερα 7 Ιανουαρίου 2025 εκκρεμεί.
Πάντως για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, για το έτος αιτήσεων 2024, το σύστημα παρακολούθησης εκτάσεων (monitoring), εφαρμόζεται επικαιροποιημένο και βελτιωμένο σε σχέση με κάθε προηγούμενη φορά και χρησιμοποιούνται δεδομένα του Ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus όπως δορυφορικές εικόνες Sentinel 1 και 2 σε χρονοσειρά, οι οποίες αναλύονται με χρήση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης.
Όμως η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αναπληρώσει το εισόδημα των παραγωγών, που χάθηκε αδικαιολόγητα.
Πηγή:ot.gr
