Αδειανό πουκάμισο το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ

Στον βωμό της επικοινωνιακής διαχείρισης για τη διάσωση της κυβέρνησης Μητσοτάκη θυσιάστηκε και το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, μαζί με την ευκαιρία για έναν πιο ασφαλή σιδηρόδρομο.

Η καταιγίδα γύρω από τα ευρήματα της διερεύνησης ξεκίνησε την παραμονή της 28ης Φεβρουαρίου 2025 και των πρωτοφανούς μεγέθους συλλαλητηρίων, όχι όμως από τα όσα έλεγε το ίδιο το πόρισμα, το οποίο παραμένει αμετάφραστο στην αγγλική γλώσσα. Αυτό που αρχικά σόκαρε ακόμη και τους φανατικούς υπερασπιστές της κυβέρνησης ήταν τα λόγια που συνόδευσαν την παρουσίαση από τον αναπληρωτή πρόεδρο του φορέα διερεύνησης ΕΟΔΑΣΑΑΜ, υπεύθυνο για τον σιδηροδρομικό τομέα, Χρήστο Παπαδημητρίου: η κακή και απαξιωμένη κατάσταση του σιδηροδρόμου, οι ευθύνες της ανώτατης ηγεσίας για τη σύμβαση 717 που θα εξασφάλιζε σύγχρονα συστήματα και θα απέτρεπε τη μετωπική σύγκρουση, η ύπαρξη άγνωστης καύσιμης ύλης, όλα κόντρα στα κυβερνητικά σενάρια για το «μοναδικό ανθρώπινο λάθος».

Η ψυχρολουσία ακολούθησε μετά λίγες ώρες, όταν ο κ. Παπαδημητρίου ξεκίνησε να εκδίδει απανωτές δηλώσεις (έξι στον αριθμό) ότι εξέφρασε απλώς «προσωπικές απόψεις» και η κυβέρνηση ανέπνευσε ανακουφισμένη.

Στην πρώτη από τις δηλώσεις του (28/2/2025), ο κ. Παπαδημητρίου ανέφερε ότι χρειάζονται συγκεκριμένες διευκρινίσεις «δεδομένης της συναισθηματικής φόρτισης της διαδικασίας παρουσίασης του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και της διαδικασίας αλλεπάλληλων ερωτήσεων». Διευκρίνισε, λοιπόν, ότι «η μη έγκαιρη ολοκλήρωση της σύμβασης 717, όπως αναγράφεται ρητά στο πόρισμα της Επιτροπής, δεν αποτέλεσε αντικείμενο εξέτασης από την Επιτροπή». «Οι επίσημες θέσεις του ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναγράφονται στο πόρισμα της Επιτροπής», πρόσθετε και «προσωπικές απόψεις που εκφράστηκαν κατά την παρουσίαση του πορίσματος παρερμηνεύτηκαν και σε κάθε περίπτωση δεν αποτελούν παρά προσωπική άποψη που δεν πρέπει να εκληφθεί παρά μόνο ως τέτοια».

Στη δεύτερη διευκρινιστική ανακοίνωση (1/3/2025), πάλι ο κ. Παπαδημητρίου τόνιζε ότι το πόρισμα «της Επιτροπής των Τεμπών» δεν συντάχθηκε από τον ίδιο, αλλά από τα μέλη της, Bart Accou, Fabrizio Carpinelli και Κωνσταντίνο Καπετανίδη». Ο κ. Παπαδημητρίου αποφάσισε να προχωρήσει σε τρίτη διευκρινιστική δήλωση (3/3/2025) για να τονίσει «για τελευταία φορά με τρόπο αυστηρό ότι η έρευνα/σύνταξη του πορίσματος των Τεμπών, του οποίου η επίσημη μετάφραση στα ελληνικά θα αναρτηθεί τις επόμενες ημέρες στο site μας, έγινε από τριμελή επιτροπή κορυφαίων εμπειρογνωμόνων».

Ταξίδια διερεύνησης

Προφανώς ο κ. Παπαδημητρίου, ο οποίος συνέχισε να εμφανίζεται στα μέσα ενημέρωσης που εκείνος επέλεγε και να εκφέρει «προσωπικές απόψεις», είχε κάποιο λόγο για να τονίζει ότι δεν συνέταξε εκείνος το διερευνητικό πόρισμα. Σε άλλη δήλωση (5/3/25), ο κ. Παπαδημητρίου τόνιζε ότι ο ίδιος και τα υπόλοιπα 4 μέλη του συμβουλίου «δεν συμμετείχαν εκ του νόμου στη διερεύνηση και τη συγγραφή του πορίσματος».

Ομως, στη Διαύγεια του φορέα ΕΟΔΑΣΑΑΜ υπάρχουν πλήθος αποφάσεων με τις οποίες εγκρίνονται δαπάνες χιλιάδων ευρώ για ταξίδια που ο ίδιος έκανε «για τη διερεύνηση του σιδηροδρομικού ατυχήματος των Τεμπών»:

🔴 Στις 20/11/2024, 1.730 ευρώ για το ταξίδι του κ. Παπαδημητρίου σε Τέμπη, Λάρισα, Κουλούρι, Βόλο, Λιανοκλάδι, Παλαιοφάρσαλο, από τις 17 Δεκεμβρίου έως την παραμονή των περσινών Χριστουγέννων.

🔴 Στις 25/9/2024, 1.730 ευρώ για ταξίδι σε Βόλο, Λάρισα, Τέμπη, Θεσσαλονίκη, μεταξύ 21ης και 28ης Οκτωβρίου.

🔴 Η προηγούμενη χρονολογικά απόφαση (20/6/2024) δεν είναι κοντά σε κάποια αργία αλλά μεταξύ 21ης και 28ης Ιουλίου 2024. Το ποσόν δαπάνης είναι 1.530 ευρώ και τα σημεία του ταξιδιού είναι Βόλος, Λάρισα, Τέμπη και Θεσσαλονίκη.

🔴 Νωρίτερα τον Απρίλιο και τον Μάιο καταγράφονται και άλλα ταξίδια του κ. Παπαδημητρίου «προκειμένου να διερευνηθεί το ατύχημα των Τεμπών», αν και ο ίδιος δεν συμμετείχε στη σύνταξη του πορίσματος. Ωστόσο στη Διαύγεια δεν υπάρχει αναρτημένη η απόφαση έγκρισης του πορίσματος για τα Τέμπη.

Κυβερνητικό σωσίβιο

Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ξεκίνησε πάντως το δικό του «ταξίδι» μέσα στη θαλασσοταραχή της επικοινωνιακής λαίλαπας που εξαπέλυσε η κυβέρνηση για να αντικρούσει τις διαμαρτυρίες των συλλαλητηρίων και την επίθεση της αντιπολίτευσης. Και από τις 178 πυκνογραμμένες σελίδες στα αγγλικά, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης επέλεξε να επικαλεστεί δύο αποσπάσματα:

🔴 Την αναφορά ότι δεν δόθηκε κυβερνητική εντολή για το «μπάζωμα», αλλά η απώλεια των κρίσιμων αποδεικτικών στοιχείων έγινε με τους υπουργούς και τους γραμματείς σε ρόλο «παρατηρητή».

🔴 Οτι για την ύπαρξη «άγνωστης καύσιμης ύλης» που προκάλεσε την πυρόσφαιρα και τη φωτιά που οδήγησε στην αύξηση των θανάτων, η διερεύνηση «θα συνεχιστεί» και άρα το πόρισμα δεν έχει ολοκληρωθεί.

Ο Χρήστος Παπαδημητρίου έσπευσε να επιβεβαιώσει την πρωθυπουργική επισήμανση με άλλη μία διευκρινιστική δήλωση (6/3/25) όπου ανέφερε: «Κατόπιν της έκδοσης της τελικής έκθεσης για το ατύχημα των Τεμπών (27/2/2025) (…) ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για να αναθέσει σε εξειδικευμένο Ινστιτούτο/Πανεπιστήμιο του εξωτερικού να αξιολογήσει τις μεταβλητές και τις παραμέτρους που χρησιμοποιήθηκαν στην αναθεωρημένη ανάλυση Υπολογιστικής Ρευστοδυναμικής (CFD), του φαινομένου της πυρόσφαιρας».

Πόρισμα σε εκκρεμότητα

Παραβλέποντας το γεγονός ότι δεν μπορεί να θεωρείται μια έκθεση «τελική» όταν εκκρεμεί ανάθεση σε εξειδικευμένο ινστιτούτο/πανεπιστήμιο του εξωτερικού για το βασικό θέμα της έκρηξης, το κεντρικό πρόβλημα του πορίσματος αφορά ακριβώς τις ελλείψεις του σε τεκμήρια και την ασάφεια των συστάσεων ασφαλείας στις οποίες καταλήγει.

Τα πορίσματα διερεύνησης μετά από σοβαρά ατυχήματα έχουν έναν πολύ σημαντικό στόχο: Να εντοπίσουν τα αίτια και να τα εξαλείψουν για να αποφευχθεί ένα ατύχημα στο μέλλον. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Εθνικών Φορέων Διερεύνησης Σιδηροδρομικών Δυστυχημάτων (NIB Network) έχει εκδώσει ένα πλήρες εγχειρίδιο (Οδηγός για Εκθέσεις Ερευνας Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Συμβάντων) στις 25 Απριλίου 2023. Εκεί μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι σε ένα πόρισμα:

1. Ολα τα συμπεράσματα θα πρέπει να βασίζονται σε ενδελεχή, αμερόληπτη και αντικειμενική ανάλυση όλων των διαθέσιμων στοιχείων.

2. Καμία νέα πληροφορία δεν θα πρέπει να εισάγεται στα συμπεράσματα. Οποιαδήποτε κατάσταση, πράξη ή περίσταση που δημιούργησε το πλαίσιο στο οποίο συνέβη το ατύχημα θα πρέπει ωστόσο να προσδιορίζεται με σαφήνεια.

3. Σημαντικά γεγονότα και παράγοντες που διερευνήθηκαν λεπτομερώς, αλλά εξαλείφθηκαν ως πιθανές αιτίες στην ανάλυση, θα πρέπει επίσης να αναφέρονται στην έκθεση, ακριβώς ως σημεία ασάφειας.

Είναι ξεκάθαρο ότι αυτές οι οδηγίες δεν ακολουθήθηκαν στη σύνταξη του πορίσματος για τα Τέμπη που εκδόθηκε υπό πίεση προκειμένου να εκτονώσει κάποιες αντιδράσεις μέσω των αρχικών δηλώσεων, αλλά να αφήσει ως παρακαταθήκη ένα τεχνικό κείμενο, διαθέσιμο μόνον στα αγγλικά, γεμάτο ασάφειες που ερμηνεύονται κατά το δοκούν.

Ελλειψη τεκμηρίων

Η «Εφ.Συν.» έχει ασχοληθεί αναλυτικά με ένα πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στη Γαλικία της Ισπανίας (24/2/2024, «Τα “ισπανικά Τέμπη” και οι παράλληλες πορείες της συγκάλυψης»). Ο εκτροχιασμός του τρένου είχε συμβεί τον Ιούλιο του 2013, προκαλώντας 80 θανάτους και 140 τραυματισμούς, και εκεί η κυβέρνηση προσπάθησε να ρίξει την πλήρη ευθύνη στον μηχανοδηγό που μιλούσε στο κινητό του και δεν φρέναρε εγκαίρως πριν από μια απότομη στροφή, αποκρύπτοντας αρχικά ότι τα συστήματα ασφαλείας (ETCS-ERTMS) είχαν απενεργοποιηθεί στην περιοχή. Η δικαστική απόφαση καθυστέρησε πάνω από δέκα χρόνια, αλλά το πόρισμα του ισπανικού ΕΟΔΑΣΑΑΜ (Comisión de Investigación de Accidentes Ferroviarios) εκδόθηκε εγκαίρως τον Μάιο του 2014.

Το πόρισμα αυτό, που είναι στη διάθεση της «Εφ.Συν.», είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό για τα Τέμπη (266 σελίδες έναντι 178), αλλά το μεγαλύτερο μέρος του, οι 150 σελίδες, περιλαμβάνουν αναλυτικά τα τεκμήρια που αντιστοιχούν σε κάθε διαπίστωση. Βέβαια, στην Ισπανία ο φορέας διερεύνησης υπήρχε και λειτουργούσε όταν συνέβη το δυστύχημα και δεν συστάθηκε 6 μήνες αργότερα προκειμένου να συντάξει πόρισμα με στοιχεία ελλιπή που του δόθηκαν από άλλους. Αντίθετα, στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, τα περισσότερα τεκμήρια αγνοούνται. Πουθενά δεν υπάρχει, για παράδειγμα, η έκθεση του Πανεπιστημίου της Γάνδης που τόσο συζητήθηκε σε δημοσιεύματα. Πουθενά δεν εξηγείται ποιοι ήταν εκείνοι που πληροφόρησαν τους διερευνητές ότι κανείς κυβερνητικός παράγοντας δεν έδινε εντολές για το μπάζωμα και την απώλεια αποδεικτικών στοιχείων, ή τουλάχιστον πόσοι ήταν αυτοί και ποιες ήταν οι ιδιότητές τους.

Το χειρότερο, δεν αποφεύγονται τα σενάρια και οι εικασίες, ενώ οι 17 Συστάσεις Ασφαλείας είναι απολύτως ασαφείς – τόσο που ο αρμόδιος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε ότι έχουν ήδη ενσωματωθεί στο προϋπάρχον Σχέδιο Δράσης, ενώ ο Bart Accou έλεγε στην παρουσίαση ότι θα χρειαστεί προσπάθεια για να διαμορφωθεί το νέο και μεγαλύτερο Σχέδιο Δράσης.

Οι φιλικές σχέσεις και τα ασυμβίβαστα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: H φιλία του με την Ντόρα Μπακογιάννη και οι παλαιότερες συνεργασίες του με τη ΡΑΣ και τον ΟΣΕ, όπως τα έχει καταγράψει η «Εφ.Συν.» ● Πώς συμπληρώνει το βιογραφικό του ο ίδιος ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ

Μπορεί ο Χρήστος Παπαδημητρίου να φόβισε αρχικά τους φίλους της κυβέρνησης Μητσοτάκη, φρόντισε όμως γρήγορα να τους καθησυχάσει, διευκρινίζοντας ότι εξέφραζε «προσωπικές απόψεις», τις οποίες έσπευσε στις επόμενες συνεντεύξεις του να αναπροσαρμόσει λέγοντας, για παράδειγμα, ότι επιβάλλονται οι παρεμβάσεις στον τόπο του εγκλήματος αν έπρεπε να σωθούν ανθρώπινες ζωές.

Η «Εφ.Συν.» είχε γράψει εδώ και ενάμιση χρόνο (22/9/2023, «Από γκάφα σε γκάφα για τον σιδηρόδρομο») αναλυτικά για τον Χρήστο Παπαδημητρίου από τη στιγμή που το όνομά του ανακοινώθηκε για τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Εγραψε για τις φιλικές του σχέσεις του με την αδελφή του πρωθυπουργού, Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία παρουσίασε δημόσια το 2019 ένα από τα αστυνομικά μυθιστορήματα που έχει εκδώσει ο επικεφαλής του φορέα.

Τόνισε επίσης ότι η τοποθέτησή του δημιουργούσε ζήτημα ανεξαρτησίας για τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ καθώς ο κ. Παπαδημητρίου ήταν επί χρόνια νομικός σύμβουλος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) η οποία ελέγχεται επίσης για τα Τέμπη. Τότε, ο κ. Σταϊκούρας απάντησε λέγοντας ότι δεν μπορούσε να βρει στελέχη για τον σιδηροδρομικό τομέα μετά τα Τέμπη.

Σε άλλο δημοσίευμα (18/9/2024, «Μαλλιά-κουβάρια ελεγκτές και ελεγχόμενοι στα τρένα»), η «Εφ.Συν.» αποκάλυπτε και ένα ακόμη ασυμβίβαστο για τον κ. Παπαδημητρίου καθώς ο ίδιος, ως νομικός, ήταν επί χρόνια συνεργάτης του Γιάννου Γραμματίδη, τότε προέδρου του ΟΣΕ (επίσης ελεγχόμενου φορέα).

Οι αποκαλύψεις της «Εφ.Συν.» ήρθαν και πάλι στη δημοσιότητα τις τελευταίες μέρες καθώς ο Χρήστος Παπαδημητρίου έγινε κεντρικό πρόσωπο της επικαιρότητας και ο ίδιος αισθάνθηκε την ανάγκη να μιλήσει για τον εαυτό του σε ακόμη μία δήλωσή του. Εκεί, λοιπόν, ανέφερε ότι «ουδέποτε διετέλεσα πολιτευτής ή μέλος κανενός κόμματος και δεν ψήφισα στις εσωτερικές εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας κανενός κόμματος. (…) Η μόνη συμμετοχή μου σε εκλογές ήταν εκείνη στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών όπου συμμετείχα για τιμητικούς λόγους, χωρίς καν να εκδώσω φυλλάδιο, στο ψηφοδέλτιο του προέδρου του ΔΣΑ και φίλου μου, Δημήτρη Βερβεσού».

Πρόσθετε ότι η Ντόρα Μπακογιάννη τον τίμησε με τη φιλία της καθώς την εκπροσώπησε «επιτυχώς σε σοβαρή υπόθεσή της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», προσθέτοντας ότι στην παρουσίαση του βιβλίου το 2019 παρευρισκόταν «ο πρώην αθλητής του Παναθηναϊκού και νυν ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Παππάς».

Τέλος, σημείωνε ότι στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων «επελέγην μετά από προκήρυξη, στην οποία συμμετείχαν δεκάδες δικηγόροι, ως νομικός σύμβουλος το 2016 (επί ΣΥΡΙΖΑ)».

πηγή: efsyn