Το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Αποκόρωνα αποτελεί το μεγαλύτερο και κρισιμότερο αναπτυξιακό έργο που σχεδιάστηκε ποτέ για τον Δήμο μας. Είναι το εργαλείο που θα καθορίσει τις χρήσεις γης, τα όρια ανάπτυξης, την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού μας πλούτου, αλλά και τις προοπτικές των επόμενων γενεών σε όλα τα χωριά του Αποκόρωνα.

Του Χαράλαμπου Κουκιανάκη

Κατά τις επίσημες παρουσιάσεις του ΤΠΣ τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο, οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης επέλεξαν θεσμικά να απουσιάζουν,πλην της Λαϊκής Συσπείρωσης, η οποία ήταν παρούσα.
Οι υπόλοιποι απουσίασαν από τον ουσιαστικό διάλογο, από την τεκμηριωμένη κατάθεση θέσεων και από τη διαμόρφωση συνολικού σχεδιασμού, την ώρα που αυτός έπρεπε να διαμορφωθεί.

Και όταν αυτή η θεσμική απουσία κρίθηκε από την κοινωνία, εμφανίστηκε η αξιωματική αντιπολίτευση εκ των υστέρων με λόγο εύκολο και αποσπασματικό,με αναφορές σε «ολοκληρωμένες προτάσεις», χωρίς όμως να έχει προηγηθεί ουσιαστική συμμετοχή στη διαδικασία.

Ποια είναι τελικά αυτή η «ολοκληρωμένη πρόταση» που κατατέθηκε δημόσια; Δύο μόνο αποσπασματικές αναφορές: – μία για το δάσος του “Ορπακιά”

– μία για την επέκταση των Βρυσσών.

Και τα υπόλοιπα 32 χωριά του Αποκόρωνα;

Δεν υπάρχουν;

Δεν έχουν ανάγκες;

Δεν δικαιούνται σχεδιασμό, προοπτική, υποδομές και μέλλον;

Ο Αποκόρωνας δεν είναι ούτε μονοθεματικός ούτε μονοκεντρικός. Είναι ένας ζωντανός, πολυκεντρικός Δήμος, με διαφορετικές ανάγκες, δυναμικές και προοπτικές σε κάθε κοινότητα. Η ανάπτυξη δεν μπορεί να σχεδιάζεται αποσπασματικά, ούτε να περιορίζεται σε επιλεκτικές παρεμβάσεις εντυπώσεων.

(1 )Δεν μπορείς να λες  “πρώτα υποδομές-μετά επέκταση”

-είναι οξύμωρο να μιλάς για υποδομές χωρίς να γνωρίζεις πού έχεις αποφασίσει να πολεοδομήσεις. Υποδομές χωρίς καθορισμένες χρήσεις γης, σημαίνουν δρόμους που οδηγούν στο πουθενά, σημαίνει σπατάλη, γι’αυτό προηγείται το Τ.Π.Σ. που καθορίζει πού επιτρέπεται η κατοικία, πού και με ποιους όρους αναπτύσσεται ο τουρισμός, ποια γη προστατεύεται κ.λ.π.

(2) Δεν μπορείς να λες “οικισμοί για να ζούμε- όχι μόνο για να εκμεταλλευόμαστε”. Αν δε δοθεί ήπια ισορροπημένη μορφή ανάπτυξης μέσα και γύρω από τα χωριά με εναλλακτικές δραστηριότητες τότε οι νέοι δεν θα μείνουν, τα νοικοκυριά δεν θα είναι βιώσιμα και οι οικισμοί θα αδειάσουν ή θα μετατραπούν σε εποχικά ¨κελύφη” με κίνδυνο αλλοίωσης του πληθυσμού και απώλειας της ταυτότητάς μας.

Πώς θα κρατηθεί μια νέα οικογένεια στο χωριό αν δεν υπάρχει δυνατότητα μικρής οικονομικής δραστηριότητας, ως προϋπόθεση βιωσιμότητας των νοικοκυριών;

Αλήθεια γνωρίζουν όσοι μιλούν για “φέρουσα ικανότητα” και “τουρισμό χωρίς όρια” τα πραγματικά δεδομένα του Αποκόρωνα;  Και από πού προκύπτει ότι “η παράκτια ζώνη από Καβρό έως τις Καλύβες-βρίσκεται στα όριά της” και ότι “ τουρισμός παύει να είναι ευκαιρία και μετατρέπεται σε απειλή για την ίδια τη βιωσιμότητα του τόπου;”

Γι’αυτό προηγείται το Τ.Π.Σ., όχι ως γραφειοκρατικό άλλοθι, αλλά ως θεμέλιο σοβαρής διοίκησης που έρχεται να καθορίσει και να θέσει κανόνες.

Οφείλουμε, όμως, να πούμε και όλη την αλήθεια:

Πριν ακόμη παρουσιαστούν τα τρία εναλλακτικά σενάρια από τους μελετητές, τα πράγματα ήταν σαφώς πιο οδυνηρά για τον Αποκόρωνα. Οι αρχικές κατευθύνσεις οδηγούσαν σε ακόμη μεγαλύτερους περιορισμούς, σε ασφυκτικά πλαίσια και σε επιλογές που υπονόμευαν ευθέως τη συνολική αναπτυξιακή πορεία του Δήμου.

Τίποτα από όσα σήμερα συζητούνται δεν προέκυψε αυτονόητα.

Με τη σθεναρή, ξεκάθαρη και τεκμηριωμένη στάση της Δημοτικής Αρχής, με επιμονή και ευθύνη, οι μελετητές υποχρεώθηκαν να μπουν σε πραγματικό διάλογο, να ακούσουν, να επανεξετάσουν και να αναγνωρίσουν ότι ο Αποκόρωνας δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως διοικητικός χώρος χωρίς κοινωνική και αναπτυξιακή ζωή.

Η παρούσα Δημοτική Αρχή έχει δρομολογήσει την πλήρη εφαρμογή του Τ.Π.Σ. σε όλο το εύρος του Δήμου μας, με πλήρη διαφάνεια, ενώ η μελέτη του έργου πραγματοποιείται με ευθύνη του Υπουργείου, διασφαλίζοντας ότι κάθε γωνιά του Αποκόρωνα να θα ωφεληθεί από έργα που βελτιώνουν τις υποδομές και την καθημερινότητα των δημοτών”

Ο Αποκόρωνας δεν μπορεί να πορεύεται με λογικές εντυπώσεων, ούτε με “πικάντικες” παρεμβάσεις πρόσκαιρης κατανάλωσης. Το μέλλον που δεν διαπραγματεύεται-διεκδικείται.

Παρατίθενται παρακάτω, αυτούσιες, οι συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις της Δημοτικής Αρχής για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Αποκόρωνα:

Θέμα: Προτάσεις δημοτικής αρχής του Δήμου Αποκορώνου επί των εναλλακτικών σεναρίων

Σε συνέχεια της από 11/12/2025 παρουσίασης των εναλλακτικών σεναρίων χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης, τον εντοπισμό των υφιστάμενων προβλημάτων της περιοχής μελέτης (ΔΕ Αρμένων, Κρυονερίδας, Γεωργιουπόλεως, Ασή Γωνιάς, Βάμου, Φρέ)», σας αποστέλλουμε τις προτάσεις της δημοτικής αρχής του Δήμου μας όπως αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ (https://polsxedia.ypen.gov.gr/) για την διαβούλευση ενσωματώνοντας παράλληλα και την ανάγκη των κατοίκων της Ασή Γωνιάς για επέκταση του οικισμού της ή αυτό δεν είναι δυνατό την δημιουργία  περιοχής Π.Ε.Δ. Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας με πολεοδόμηση, στην περιοχή νοτιοδυτικά του οικισμού.

Οι παρατηρήσεις μας είναι οι παρακάτω:

Α. Οικιστικές Περιοχές (ΟΙΚ)

Προτείνονται ως ΠΕΧ Οικιστικών χρήσεων οι μικροί οικισμοί προγενέστεροι του 1923 που δεν απογράφονται στην απογραφή του 2021 αλλά διαθέτουν θεωρημένο και μη θεσμοθετημένο όριο οικισμού ως οικισμοί προγενέστεροι του 1923 και είναι οι εξής:

– Αγ. Βασίλειος (Δ.Ε. Βάμου)

– Καρύδι (Δ.Ε. Βάμου)

– Μετόχι Μπουζήδων (Δ.Ε. Κρυονερίδας)

– Μπαλαρίνα (Δ.Ε. Γεωργιούπολης).

 προτείνεται οι συγκεκριμένοι οικισμοί να ορισθούν ως ΕΣΠΕΡΑΑ (αρ. 16 του ν. 4280/2014) για την ανάδειξη και αναβίωσή τους ως εγκαταλελειμμένοι, μικροί και φθίνοντες οικισμοί του Δήμου Αποκόρωνα και να αποτελέσουν προορισμούς ήπιας τουριστικής ανάπτυξης (Σενάριο 3).

Β. Περιοχές Παραγωγικών Δραστηριοτήτων (Π.Ε.Δ.)

β1) Η ΠΕΔ χαμηλής όχλησης της Γεωργιούπολης να αναπτυχθεί όπως περιγράφεται στο με πολεοδόμηση σενάριο (σενάριο 3).

β2) Η Π.Ο.Α.Π.Δ. Αρμένων να αναπτυχθεί όπως περιγράφεται στο με πολεοδόμηση (σενάριο 3).

β3) Η Π.Ε.Δ. Μεταποίησης ΣΑΜΑΡΙΑ να αναπτυχθεί όπως περιγράφεται στο (σενάριο 2).

β4) Η Π.Ε.Δ. Λατομικής Περιοχής να αναπτυχθεί όπως στο (σενάριο 2).

β5) Η Π.Ε.Δ. Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας να αναπτυχθεί με πολεοδόμηση στις παρακάτω περιοχές:

1. Εκτός του οικισμού των Βρυσών (που είναι η έδρα του Δήμου Αποκόρωνου και έχει πληθυσμό μεγαλύτερο των 700 κατοίκων) να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
2. Καλύβες (δυτικά του οικισμού) όπως αποτυπώνεται στο (σενάριο 3)
3. Αλμυρίδα (δυτικά του οικισμού) όπως αποτυπώνεται στο (σενάριο 3)
4. Αρμένοι – Νέο Χωριό όπως αποτυπώνεται στο (σενάριο 3)
5. Στύλος όπως αποτυπώνεται στο (σενάριο 3)
6. Βάμος όπως αποτυπώνεται στο (σενάριο 3)
7. Εξώπολη όπως αποτυπώνεται στο (σενάριο 3)
8. Εκτός του οικισμού Γεωργιουπολης να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
9. Εκτός του οικισμού Ασπρουλιάνοι να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
10. Εκτός του σχεδίου πόλεως του Καβρού να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
11. Εκτός του οικισμού Δράμια να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
12. Εκτός του οικισμού Κουρνά να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
13. Εκτός των οικισμών Κεφαλά, Παλαιλώνι να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση
14. Εκτός του οικισμού της Ασή Γωνιάς να δημιουργηθεί ΠΕΔ Τουρισμού και Παραθεριστικής Κατοικίας  με πολεοδόμηση

Επιπλέον αυτών να πολεοδομηθεί η περιοχή νότια της Γεωργιούπολης όπως προβλέπεται από το ΣΧΟΟΑΠ της Δ.Ε. Γεωργιούπολης και να πολεοδομηθούν όλες οι επεκτάσεις των οικισμών που προβλέπονται στο ΣΧΟΟΑΠ ΑΡΜΕΝΩΝ ή σε θέσεις που η μελετιτική ομάδα θα κρίνει κατάλληλες.

Γ. Περιοχές Π.Ε.Π.

γ1)  Όσον αφορά τα κοιμητήρια να επαναδιατυπωθεί η ζώνη αποκλεισμού μετά και τις διευκρινήσεις του ΥΠΕΝ.

γ2) Όσον αφορά την εξειδίκευση των χρήσεων στις περιοχές Natura με βάση τις ζώνες των Ε.Π.Μ. 9Β  προτείνουμε τα εξής:

ΠΕΠ 11 (Ανατολική Περιοχή Βάμου): Να ισχύσουν οι χρήσεις όπως αναφέρονται στο σενάριο 2.

ΠΕΠ 12: Να γίνει ΠΕΠ 13 (με τις παρατηρήσεις που αναφέρομε παρακάτω στην ΠΕΠΕ13)

ΠΕΠ 13: Στην ζώνη 13 τουρισμού και αναψυχής η οποία σύμφωνα με την ΕΠΜ είναι ΖΒΔΦΠ-02 να επιτρέπεται η χρήση ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ.

Επίσης η ζώνη αυτή να εκτείνεται βόρεια του οικισμού ΔΡΑΜΙΑ και μέχρι την ακτογραμμή, βόρεια του δρόμου του Κρασιου και μέχρι τον υφιστάμενο ΒΟΑΚ, βόρεια του υφιστάμενου ΒΟΑΚ από το υδατορέμα Ασπρουλιάνου μέχρι ποταμό Μουσέλα. Η παραπάνω οριοθέτηση της ΠΕΠ 13 είναι αυτή που είχε προταθεί από την ομάδα μελέτης με την πρόταση της 30/10/2025.

Στις παράκτιες ζώνες προστασίας να διευκρινιστεί ότι επιτρέπονται όλα τα έργα υποδομής.

ΠΕΠ 13α:  Να γίνει ΠΕΠ 13 (με τις παρατηρήσεις που αναφέρομε παραπάνω στην ΠΕΠ 13)

ΠΕΠ 14: Η οριοθέτηση της ζώνης ΠΕΠ 14 να παραμείνει όπως στο σενάριο 2.

ΠΕΠ 15: Στην παραπάνω ζώνη να προβλέπεται η χρήση κατοικίας και τουριστικών καταλυμάτων μέχρι 30 κλίνες.

Δ. Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων (Π.Ε.Χ.)

• ΠΕΧ 1 να προταθεί η επιλογή του σενάριου 2 με επιμερισμό της ΠΕΧ1 σε 1α και 1β για την ενίσχυση των ορεινών περιοχών.
• ΠΕΧ 2 (κτηνοτροφία) να επιτραπεί στην ζώνη αυτή και η κατοικία ως μέτρο συγκράτησης του πληθυσμού στα ορεινά και ημιορεινά χωριά.

• ΠΕΧ 3 η πρόβλεψη για περιοχή παραθεριστικής κατοικίας πέριξ των περιοχών Πλάκας, Κόκκινου χωριού και Καμπιών να διερευνηθεί και για άλλους οικισμούς που υπάρχει οικιστική διάχυση (π.χ. Γαβαλοχώρι, Βάμος).

Διαφωνούμε κάθετα με τις προβλέψεις του σεναρίου 3 που προβλέπει αύξηση αρτιότητας στην εν λόγω ζώνη.

Αντιθέτως συμφωνούμε με την ανάγκη κατασκευής υδατοδεξαμενών σε όλες τις περιοχές που θα χαρακτηριστούν ως ΠΕΧ3.

Ε. Να γίνει πρόβλεψη ώστε να δοθούν χρήσεις γης και συντελεστής δόμησης στις περιοχές που είχαν χαρακτηριστεί ως Δασικές και μετα την εξέταση των ενστασεων ή των σφαλμάτων θα αποχαρακτηριστούν.

Η Το ΤΠΣ έχει το δικαίωμα να αναδιαμορφώσει την κατάταξη των περιοχών του περιγράφονται στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον τουρισμό (ΕΧΠ-Τ) κατα μια κατηγορία. Κατά συνέπεια προτείνεται να αναδιαμορφωθεί, η κατάταξη των περιοχών που στο υπό διαβούλευση ΕΧΠ-Τ κατηγοριοποιούνται ως (Α) – (Β) – (Γ) & (Δ) στην αμέσως «χαμηλότερη» κατηγορία «Πιέσεων», για λόγους εξασφάλισης του αναπτυξιακού χαρακτήρα και θωράκισης των επενδύσεων, σύμφωνα και με την πρόταση του συνόλου των τουριστικών φορέων, της Κρήτης.

Θ. Προτάσεις Δήμου Αποκορώνου: Πυλώνες Υψηλής Τάσης και Ανεμογεννήτριες

Η εγκατάσταση πυλώνων υψηλής τάσης και ανεμογεννητριών σε περιοχές με ιδιαίτερη φυσική και πολιτιστική σημασία, όπως ο Αποκόρωνας, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες σχετικά με την αλλοίωση της τοπικής φυσιογνωμίας και την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Σε μια περιοχή που προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω περιπατητικών διαδρομών, πολιτιστικών μνημείων, οικοτουρισμού και θαλάσσιου τουρισμού, η εγκατάσταση αυτών των υποδομών έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη διατήρησης της παραδοσιακής ταυτότητας.

Υπάρχουν πάρα πολλοί λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να προστατευθεί η περιοχή του Αποκόρωνα:

1. Οπτική και Αισθητική Ρύπανση: Οι πυλώνες υψηλής τάσης και οι ανεμογεννήτριες έχουν σημαντική επίπτωση στο τοπίο, ιδιαίτερα σε περιοχές με έντονο φυσικό κάλλος ή ιστορική σημασία. Αυτές οι εγκαταστάσεις θα αλλοιώσουν το χαρακτήρα των βουνών και των παραδοσιακών οικισμών, καθώς η παρουσία τους είναι ορατή από μεγάλες αποστάσεις.
2. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις: Η κατασκευή και λειτουργία αυτών των υποδομών έχει αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα της περιοχής. Η καταστροφή οικοτόπων, η όχληση των τοπικών οικοσυστημάτων και η επιβάρυνση της πανίδας (όπως πουλιά που χτυπούν σε ανεμογεννήτριες) αποτελούν σοβαρούς κινδύνους.
3. Αντίφαση με τις προσπάθειες βιώσιμου τουρισμού: Η εγκατάσταση τέτοιων υποδομών έρχεται σε αντίθεση με την κατεύθυνση που έχει λάβει η περιοχή για την προώθηση βιώσιμων μορφών τουρισμού, όπως οι περιπατητικές διαδρομές, ο οικοτουρισμός και ο θαλάσσιος τουρισμός, που στηρίζονται στη διατήρηση του φυσικού τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
4. Επιπτώσεις στην υγεία σύμφωνα και με την γνωμάτευση του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων για το θέμα όπου επισημαίνει τις βλαβερές συνέπειες για την υγεία του ανθρώπου.
5. Αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς.

Η διατήρηση της φυσιογνωμίας του Αποκόρωνα και η προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της περιοχής είναι θεμελιώδης για την μακροπρόθεσμη ευημερία της. Με τον κατάλληλο σχεδιασμό και την ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, μπορούν να βρεθούν λύσεις που θα συνδυάζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.