Η δημογραφική εξέλιξη μιας πόλης είναι σημαντικός αναπτυξιακός δείκτης. Αν ο πληθυσμός μιας μητροπολιτικής περιοχής του ανεπτυγμένου κόσμου αυξάνεται, μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτή η πόλη τα πάει μάλλον αρκετά καλά: για να προσελκύει νέους κατοίκους σημαίνει ότι δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας ή άνθρωποι από άλλες περιοχές μετακομίζουν εκεί γιατί τη βρίσκουν ελκυστική για μια σειρά λόγων.
Στην περίπτωση της Αττικής, η τελευταία απογραφή του 2021 έδειξε ελαφρά μείωση του πληθυσμού της κατά 0,9% σε σύγκριση με το 2011 (3.792.469 άτομα έναντι 3.828.434). Θα πείτε «λογικό, φταίει το δημογραφικό», αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο ρυθμός μείωσης στην Αττική ήταν σημαντικά μικρότερος σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο (0,9% έναντι 3,5% πανελληνίως). Ωστόσο, η «μεγάλη εικόνα» δεν αλλάζει. Το 2021 επιστρέψαμε περίπου στα δεδομένα του 2001 (3.761.810), όταν είχε καταγραφεί αύξηση της τάξεως των 250.000 κατοίκων σε σχέση με την προηγούμενη καταγραφή του 1991 (3.523.407)· αύξηση που αποδίδεται κυρίως στο μεταναστευτικό ρεύμα από την Αλβανία.
Νέοι οδικοί άξονες δεν προβλέπονται, νέες γραμμές μετρό σχεδιάζονται με ορίζοντα το… 2050. Κι όμως, υπάρχουν λύσεις για την Αθήνα.
Συνοπτικά θα λέγαμε ότι τα τελευταία 20 χρόνια ο πληθυσμός της Αττικής παραμένει σταθερός στην περιοχή των 4 εκατ. κατοίκων. Δεδομένης της δημογραφικής υποχώρησης αλλά και της εξαγωγής εργατικού δυναμικού υψηλής επαγγελματικής κατάρτισης τη δεκαετία της κρίσης, το νούμερο είναι μάλλον κολακευτικό. Αυτό σημαίνει ότι οι απώλειες δημογραφικής ή άλλης προέλευσης ισοσκελίζονται από εισροές εσωτερικών μεταναστών που αναζητούν στην πρωτεύουσα μια καλύτερη ζωή σε σχέση με τον τόπο τους. Κι εδώ ξεπροβάλλει από το ημίφως ένα άλλο, ξεχασμένο εθνικό πρόβλημα: η διαχρονική αποτυχία του ελληνικού κράτους να δημιουργήσει σοβαρές και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης.
«Πρέπει τα επόμενα 50-60 χρόνια ο πληθυσμός της Αθήνας να μειωθεί κατά ένα εκατομμύριο, από τα 4 να πάμε στα 3, μόνο έτσι η πόλη θα αναπνεύσει και θα καταστεί βιώσιμη», δήλωνε προ ημερών μέσα από τις σελίδες της «Κ» ο έμπειρος αρχιτέκτονας – πολεοδόμος Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς. Αν και από τον κύκλο μας όλο και κάποιον ξέρουμε που έκανε το μεγάλο βήμα και έφυγε από την Αθήνα, απέχουμε πολύ ακόμα από το σημείο εκείνο που το υποτυπώδες αυτό «ρεύμα» θα καταστεί στατιστικά ορατό. Στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, πόλεις όπως η Καλαμάτα, τα Τρίκαλα, ο Βόλος, η Λάρισα, τα Χανιά, τα Γιάννενα, η Ξάνθη, η Ερμούπολη κ.ά. έχουν αναπτύξει αξιοσημείωτη δυναμική. Τι λείπει; Οι δουλειές που δεν θα σχετίζονται απαραίτητα με τον τουρισμό ή τον δημόσιο τομέα. Αυτές οφείλουμε να δημιουργήσουμε μέσα από στοχευμένες επενδύσεις και κίνητρα. Μόνο έτσι ο στόχος των 3 εκατ. για την Αθήνα μπορεί να είναι εφικτός.
Δημήτρης Ρηγόπουλος
Πηγή: kathimerini.gr