Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών, 26 Ιουνίου 2025, ο Σύλλογος Αποφοίτων ΚΕΘΕΑ καταθέτει σκέψεις, εμπειρίες και μηνύματα ζωής.
Το κείμενο που ακολουθεί, γράφτηκε από ανθρώπους που πάλεψαν, στάθηκαν όρθιοι και συνεχίζουν να υπερασπίζονται καθημερινά την αξία της καθαρής ζωής.
“Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών αποτελούσε πάντα αφορμή για γιορτή: την γιορτή της καθαρής ζωής, της απελευθέρωσης από τις εξαρτήσεις, γιορτή της δύναμης της θέλησης του ανθρώπου και της ομάδας. Γιορτή φωτός. Εδώ και ένα χρόνο όμως η εορταστική διάθεση έχει πληγωθεί δίνοντας χώρο στην απογοήτευση, την αβεβαιότητα και το σκοτάδι. Εδώ και έναν χρόνο, μετά την ίδρυση του ΕΟΠΑΕ (Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων) και την κατάργηση του ΚΕΘΕΑ, οι αξίες της κοινοτικής ζωής και το πρότυπο του καθαρού ανθρώπου βάλλονται επίμονα και μεθοδικά από ένα σύστημα που δεν αναγνωρίζει τις ίδιες αλήθειες, που προσπαθεί να ξεριζώσει το παράδειγμα των Κοινοτήτων που μετράει περισσότερα από 40 χρόνια προσφοράς στην ελληνική κοινωνία και το δικαίωμα στη δημόσια, δωρεάν και στεγνή απεξάρτηση για όλους.
Σήμερα, πάρα την απογοήτευση, παρά το αδιέξοδο και τη «δυσμενή θεσμική συγκυρία» και κούραση ύστερα από την δίχως διαλείμματα απαξίωση κοινωνικών κεκτημένων, γιορτάζουμε και πάλι ενάντια στα ναρκωτικά και στις πάσης φύσης εξαρτήσεις, βγάζουμε τα χέρια από τις τσέπες, σηκώνουμε τα μανίκια και μαζί με τους φίλους, τους θεραπευτές, τις οικογένειες μας και όλους εσάς, βάζουμε πλάτη και στήνουμε το εορταστικό σκηνικό, με πείσμα, αισιοδοξία και ελπίδα.
Διότι, η αλήθεια είναι πως απεξάρτηση χωρίς αγώνα, δεν νοείται.
Όχι για εμάς χωρίς εμάς.
Αυτό είναι το σύνθημα που μας έφερε κοντά στην προσπάθεια που λέγεται ‘Σύλλογος Αποφοίτων ΚΕΘΕΑ’ εδώ και ενάμιση χρόνο: όχι για εμάς χωρίς εμάς. Αυτή μάλιστα ήταν και η αρχή- θεμέλιο της θεραπείας μας όσο ήμασταν στις Κοινότητες του ΚΕΘΕΑ, αλλά και της φιλοσοφίας των στεγνών προγραμμάτων γενικότερα. Δεν μας έμπαζαν από μια είσοδο εξαρτημένους, παθητικούς ‘λήπτες υπηρεσιών απεξάρτησης’ μέχρι να ολοκληρώσουμε ένα θεραπευτικό πακέτο και να βγούμε μαγικά από την έξοδο καθαροί κι ωραίοι. Αντίθετα, επιλέγαμε ποια πόρτα θα χτυπήσουμε, ήμασταν σε όλα τα στάδια της θεραπείας μας ενεργοί δρώντες και συμμέτοχοι σε αυτήν, μαθαίνοντας έμπρακτα πως η επιδίωξη της καθαρής ζωής – στον αντίποδα της ζωής των εξαρτήσεων, όπου βασιλεύει το ‘μόνος εναντίον όλων’ – είναι μια συλλογική υπόθεση, με νοιάξιμο και αλληλοβοήθεια από τη πρώτη ως την τελευταία στιγμή.
Από την πρώτη στιγμή, όταν ανεβήκαμε τα σκαλιά των Συμβουλευτικών Σταθμών, ακόμα μέσα στην εξάρτηση, κατεστραμμένοι ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά, όπου σιγά- σιγά παίρναμε τις απαραίτητες αποστάσεις από τον υπόδουλο εαυτό, διακόπταμε την χρήση, μια πρώτη επαφή και γνωριμία με τον ‘άλλο’- που ίσως και να μην είναι εχθρός τελικά- μέχρι να πατήσουμε στα πόδια μας, να δυναμώσει το αίτημα μας για απεξάρτηση και να εμφανιστεί, έστω δειλά, η ελπίδα.
‘Έπειτα, στην Κοινότητα, ο άλλος έγινε από εχθρός σύντροφος, καθρέφτισμα του εαυτού μας και στήριγμα. Δουλέψαμε μαζί, πονέσαμε μαζί, συγκρουστήκαμε, ματαιωθήκαμε και ανακάμψαμε μαζί, αναλάβαμε ευθύνες και συντονιστήκαμε, φροντίσαμε ο ένας τον άλλο. Ονειρευτήκαμε μαζί. Χτίσαμε και ξεκινήσαμε να λειτουργούμε μέσα σε αυτό που στις Κοινότητες αποκαλούμε ‘αληθινές σχέσεις’. Και δεν ήταν λίγες οι στιγμές που νιώσαμε πραγματικά προνομιούχοι: μακάρι όλος ο κόσμος να μάθαινε να σχετίζεται όπως μάθαμε εμείς, ανεξάρτητα από την άμεση ή έμμεση εμπλοκή του με τις εξαρτήσεις. Εκεί όπου η αγάπη και η φροντίδα πηγαίνουν χέρι- χέρι με το όριο, εκεί που το ‘εγώ’ δεν μπορεί να γεμίσει ούτε να εκπληρωθεί έξω και χώρια από το ‘εμείς’.
Τέλος, στην φάση της Κοινωνική Επανένταξης, κληθήκαμε να φέρουμε αυτές τις αξίες και να εφαρμόσουμε αυτά τα μαθήματα ζωής που πήραμε έξω από την προστασία της Κοινότητας, αλλά και να τα μεταδώσουμε σε άλλους, σε εκείνους που τώρα ξεκινούσαν την προσπάθεια να αποτινάξουν τον ζυγό. ‘Κοίταξε μας, άκουσε μας, είμαστε εδώ ως η ζωντανή απόδειξη που λέει πως όταν αποφασίσεις να καθαρίσεις, θα τα καταφέρεις’!
Ο Σύλλογος Αποφοίτων ΚΕΘΕΑ – Ποιοι είμαστε
Στον Σύλλογο Αποφοίτων επιλέγουμε να διαφυλάξουμε τις αρχές που πήραμε στις θεραπευτικές κοινότητες του ΚΕΘΕΑ και να τις μεταφέρουμε σε όσους είναι ακόμα στην εξάρτηση και σε όσους δίνουν αυτή τη στιγμή τον αγώνα τους στις θεραπευτικές κοινότητες, ενώ παράλληλα επιδιώκουμε να ευαισθητοποιήσουμε τους ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα από εξαρτήσεις και ειδικά τους νέους, που τείνουν, διαχρονικά, να εστιάζουν στο τυράκι της προσωρινής απόλαυσης υποτιμώντας τον κίνδυνο της εξάρτησης. Και οι εξαρτήσεις δεν έχουν τελειωμό: ναρκωτικά, σκληρά ή μαλακά, νόμιμες ή παράνομες, αλκοόλ, τζόγος, διαδίκτυο. Κάθε μέλος της συλλογικότητας, είτε μετράει πάνω από τριάντα χρόνια καθαρός, είτε έχει αποφοιτήσει εδώ και λίγους μήνες, αναγνωρίζει την αξία των στεγνών, δημόσιων και δωρεάν θεραπευτικών προγραμμάτων και υπερασπίζεται την δύναμη των κοινοτικών μοντέλων απεξάρτησης. Προγράμματα που υποστήριξαν χιλιάδες εξαρτημένους, τις οικογένειες τους και τον κοινωνικό τους περίγυρο στο να αφήσουν στο παρελθόν και για τα καλά τις εξαρτήσεις. Υποστήριξαν, ναι. Το αν και κατά πόσο θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν, με την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα που το έκαναν τα τελευταία 40+ χρόνια, αυτό είναι κάτι που φαντάζει ολοένα και πιο αμφίβολο.
Σήμερα: Από την Απεξάρτηση στον λειτουργικό χρήστη (και καλώς ήλθε το δολάριο)
Διάσπαση της θεραπευτικής συνέχειας και συνοχής και εξάλειψη της λειτουργίας των στεγνών προγραμμάτων ως ολοκληρωμένων πλαισίων, υποβάθμιση της συμβουλευτικής φάσης και της κοινωνικής επανένταξης ως βασικών σταδίων της θεραπείας, συγχωνεύσεις και καταργήσεις δομών και Προγραμμάτων, αιφνιδιαστικές μετακινήσεις εργαζομένων σε δομές που δεν σχετίζονται με την προηγούμενη εμπειρία τους και δημιουργία κενών στις μονάδες προέλευσης τους, υποβάθμιση του ρόλου της οικογένειας ως βασικού πυλώνα της απεξάρτησης όπως και των συλλόγων οικογένειας, κατάργηση της ιστορίας των προγραμμάτων που αποτέλεσαν πυξίδα και σημεία αναφοράς για την απεξάρτηση στην Ελλάδα.
Διαλυτικές αλλαγές σε κάθε επίπεδο: οργανωτικό, έμψυχου δυναμικού, συμβολικό.
Εδώ και έναν χρόνο που δημιουργήθηκε ο ΕΟΠΑΕ, τα στεγνά θεραπευτικά προγράμματα υπονομεύονται συστηματικά και αδιάκοπα. Θεραπευόμενοι, θεραπευτές, οικογένειες, προσωπικό και απόφοιτοι βρισκόμαστε καταμεσής ενός κυκλώνα που δεν έχει αφήσει πέτρα πάνω σε πέτρα.
Τι εξυπηρετούνε όλα αυτά τελικά; Ήταν τόσο αναποτελεσματική, τόσο κακής ποιότητας η στεγνή απεξάρτηση για να δικαιολογεί τέτοιες αλλαγές? Το ακριβώς αντίθετο. Η προσφορά των στεγνών, δημόσιων, δωρεάν θεραπευτικών προγραμμάτων είναι ανυπολόγιστη. Απλά αλλάζουμε ρότα, και οι λέξεις που χρησιμοποιούνται για να την περιγράψουν είναι πέρα για πέρα αποκαλυπτικές.
Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων: Αντιμετώπισης, όχι θεραπείας. Αντιμετώπιση σημαίνει ‘δικαίωμα’ στην χρήση, αρκεί να είναι ‘ελεγχόμενη’. Σημαίνει ‘λειτουργικός χρήστης’, δηλαδή ‘πιες όσο τραβάει η όρεξή σου, αλλά πρόσεξε μην κάνεις ζημιές’. ‘Μάθε να πίνεις σωστά’ ή ‘μην υποτιμάς
την αξία της φαρμακευτικής υποκατάστασης της εξάρτησης’. Η αντιμετώπιση δεν σημαίνει- και δεν θα σημαίνει πλέον για τις γενιές που θα επιδιώξουν την ρήξη με την εξάρτηση- θεραπεία, δηλαδή απελευθέρωση, αυτοσυνειδησία και κοινωνική επανένταξη.
Αν το καλοσκεφτούμε, φαινομενικά αθώες διατυπώσεις και διεκδικήσεις όπως το ‘δικαίωμα στην επιλογή’ ή στην ‘αυτοδιάθεση του σώματος’ (το δικαίωμα στην σκλαβιά αποτελεί επιλογή;) ή ‘μείωση της βλάβης’ (τι εννοούμε με την λέξη ‘βλάβη’, βλάβη για ποιόν και με τι χρονικό ορίζοντα;) ενδέχεται να μην αποτελούν τίποτα παραπάνω από έναν ιδεολογικό μανδύα, ένα προπέτασμα καπνού, μια μάσκα, κάτω από την οποία κρύβεται είτε η εδώ και χρόνια αγωνία των κάθε λογής επιχειρηματιών, που αδυνατούσαν λόγω νομοθετικού πλαισίου να εκμεταλλευτούν τις επενδυτικές ευκαιρίες και τα σημαντικά περιθώρια κέρδους που παρουσιάζει η ‘αντιμετώπιση των εξαρτήσεων’, είτε η ανάγκη νομιμοποίησης επιχειρήσεων ‘μη εγκεκριμένων θεραπευτικών πρακτικών’ που λειτουργούσαν τόσα χρόνια ημινόμιμα και παρασιτικά στην σκιώδη περιφέρεια των αναγνωρισμένων θεραπευτικών προγραμμάτων.
Το πρώτο βήμα σε αυτήν την πορεία δεν είναι άλλο από την απαξίωση του ΚΕΘΕΑ και των κοινοτήτων στεγνής θεραπείας 18Άνω, Διάπλους, Αργώ, Ιανός.
Σήμερα, εκείνο που ουσιαστικά πλήττεται είναι η πίστη ότι ο εξαρτημένος μπορεί να αλλάξει ζωή ριζικά, συνειδητά, συλλογικά, με αγώνα και υπερβάσεις. Με αυτή την πίστη ξεκίνησαν, με αυτή την πίστη αναπτύχθηκαν και εδραιώθηκαν στην κοινωνία και τις συνειδήσεις μας τα δωρεάν για τους πολίτες, δημόσια και στεγνά θεραπευτικά προγράμματα. Ή ίσως- και εδώ είναι που το αίμα μας παγώνει- δεν μιλάμε καν για πίστη στην δυνατότητα του ανθρώπου να αλλάξει, αλλά για απλή, κρατική, αδιαφορία. Αδιαφορία που μπορεί να μετατραπεί σε έντονο ενδιαφέρον, αρκεί ο εξαρτημένος να έχει την δυνατότητα να ‘απευθυνθεί στον ιδιωτικό τομέα’.
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΓΑΘΟ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΕΓΝΗΣ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
Ελάτε μαζί μας για μια βόλτα στις ισοπεδωμένες πιάτσες της Βάθης και της Μασσαλίας, μέσα σε διαμερίσματα που ντρέπονται με τα ρολά κατεβασμένα τις και οικογένειες σε απόγνωση, έξω από προποτζίδικα με τους συνήθεις νευρικούς θαμώνες τους που ακόμα να πιάσουν την καλή, στις ουρές της χορήγησης με τα θολά βλέμματα, και ύστερα ας κουβεντιάσουμε – ειλικρινά αυτή τη φορά- για τον ‘λειτουργικό χρήστη’, το παρόν και το μέλλον της ‘αντιμετώπισης των εξαρτήσεων’.”
Εκδήλωση του παραρτήματος ΕΣΥΝ Χανίων, στο Γιαλί Τζαμί
Η 26η Ιουνίου φέτος, η παγκόσμια μέρα κατά των ναρκωτικών, βρίσκει τα προγράμματα του ( πρώην ) ΚΕΘΕΑ, τους εργαζόμενους και τους θεραπευόμενους του σε ένα πραγματικό αδιέξοδο. Η εφαρμογή του ΕΟΠΑΕ έφερε αυτά που περιμέναμε: περαιτέρω διάλυση, περαιτέρω υποστελέχωση, περαιτέρω απαξίωση. Οι θεραπευτικές κοινότητες όπως και άλλα προγράμματα είτε απειλούνται, είτε συγχωνεύονται είτε καταργούνται, εργαζόμενοι με πλούσια εμπειρία και εξειδίκευση μετακινούνται σε θέσεις με διαφορετικό αντικείμενο, θα λέγαμε εκδικητικά.
Θέλουν απλά τη ” μείωση της βλάβης” , θεωρώντας τους ανθρώπους μας … άρρωστους.
Όμως, εμείς που γνωρίζουμε τι σημαίνει στεγνό πρόγραμμα, τι σημαίνει στεγνή θεραπεία, τι σημαίνει απεξάρτηση δε θα σωπάσουμε! Μένουμε δυνατοί κι ενωμένοι! Το ΚΕΘΕΑ δεν είναι ” πρώην”, είναι το στεγνό πρόγραμμα απεξάρτησης και θα το προστατεύσουμε μέχρι να τα καταφέρουμε.
Καλούμε όλο το χανιώτικο λαό τη μέρα εκείνη στην καθιερωμένη εκδήλωση του παραρτήματος ΕΣΥΝ Χανίων, στις 20:00 στο Γιαλί Τζαμί, την οποία και συνδιοργανώνουμε όλοι μαζί, με το σύλλογο αποφοίτων ΚΕΘΕΑ και την Ένωση γονέων του δήμου Χανίων. Γιατί αν είμαστε ενωμένοι θα τα καταφέρουμε!
