Αντίδραση για την αιφνιδιαστική τροπολογία | Ερώτηση στη Βουλή για την εκλογή Μητροπολιτών στην Εκκλησία της Κρήτης
Στο προσκήνιο επανέρχεται η συζήτηση γύρω από τη θεσμική αυτοτέλεια της Εκκλησίας της Κρήτης, έπειτα από νομοθετική ρύθμιση της Κυβέρνησης που αφορά τον τρόπο εκλογής Μητροπολιτών. Με αιφνιδιαστικό τρόπο, εντάχθηκε διάταξη στο άρθρο 89 του νόμου 5195/2025 – που ρυθμίζει θέματα υγείας των Ενόπλων Δυνάμεων – η οποία επηρεάζει άμεσα τη διαδικασία εκλογής Ιεραρχών στην Εκκλησία της Κρήτης, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση ή συναίνεση των εμπλεκόμενων εκκλησιαστικών οργάνων.
Η τροπολογία, που ψηφίστηκε χωρίς ενημέρωση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου, συνέπεσε με την έναρξη της διαδικασίας εκλογής νέου Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου. Σύμφωνα με την κριτική που ασκείται, η διάταξη τροποποιεί ουσιωδώς τον τρόπο επιλογής Μητροπολιτών, εγείροντας θεσμικά και νομικά ζητήματα.
Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής κατέθεσε σχετική ερώτηση προς την Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, ζητώντας την ανάκληση της ερμηνευτικής διάταξης, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για εκκλησιαστικό ζήτημα που οφείλει να αντιμετωπίζεται εντός του πλαισίου της Εκκλησίας και σε συνεννόηση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης κάνει λόγο για παράκαμψη της θεσμικής τάξης, υπενθυμίζοντας ότι ο Καταστατικός Χάρτης του εκκλησιαστικού καθεστώτος της Κρήτης προϋποθέτει τη συναίνεση τόσο της Εκκλησίας όσο και της Πολιτείας για οποιαδήποτε τροποποίηση.
Παράλληλα, εκφράζεται ανησυχία για το ενδεχόμενο αναδρομικής αμφισβήτησης εκλογών Μητροπολιτών του παρελθόντος, οι οποίες είχαν διεξαχθεί με την έγκριση των τότε κυβερνητικών επιτρόπων και κυρώθηκαν με Προεδρικά Διατάγματα. Οι εν λόγω περιπτώσεις αφορούν τις Μητροπόλεις Κισάμου και Σελίνου (1979, 1981) και Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου (1987).
Η ερώτηση προς την Υπουργό καταλήγει με το ερώτημα: «Σκοπεύετε να ανακαλέσετε την ερμηνευτική διάταξη, είτε με την κατάργησή της, είτε με την επαναφορά της προηγούμενης, αναφορικά με την εκλογή των Μητροπολιτών στην Εκκλησία της Κρήτης;»
Το ζήτημα αγγίζει όχι μόνο θεσμικές ευαισθησίες, αλλά και την εύρυθμη λειτουργία της Εκκλησίας σε μια περίοδο που απαιτείται σεβασμός στους διακριτούς ρόλους Πολιτείας και Εκκλησίας. Οι εξελίξεις αναμένονται με ενδιαφέρον, καθώς το θέμα έχει προκαλέσει αντιδράσεις και από κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και εκκλησιαστικούς κύκλους.
Αναλυτικά, το κείμενο της ερώτησης:
Προς την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων & Αθλητισμού
Θέμα: «Ανάκληση διάταξης για την εκλογή Μητροπολιτών στην Εκκλησία της Κρήτης»
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Με μια πρωτοφανή, για τα εκκλησιαστικά δεδομένα, αιφνιδιάζοντας την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, όπως και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η Κυβέρνηση στην ψήφιση του άρθρου 89 του Ν. 5195/2025: «Ρύθμιση υγειονομικών θεμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και λοιπές διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄73/09.05.2025) περιέλαβε και την εξής ρύθμιση «Κατά την αληθή έννοια της παρ. 4 του άρθρου 22 του ν.4149/1961 (Α’ 61), Βοηθοί Επίσκοποι και Μητροπολίτες του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι οι Βοηθοί Επίσκοποι και οι εν ενεργεία Μητροπολίτες του Κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου που εδρεύουν εκτός Ελλάδος και έχουν τα προσόντα της παρ. 2 του άρθρου 22».
Η Κυβέρνηση αποφεύγοντας με κάθε τρόπο τη διαβούλευση, σύμφωνα με τις αρχές της καλής νομοθέτησης, αρνήθηκε να δεχθεί την, έστω και για λίγες ημέρες, απόσυρση της ως άνω τροπολογίας, σύμφωνα με την εκπεφρασμένη θέση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, καθώς η ψήφιση της τροπολογίας συνέπεσε χρονικά με τις διαδικασίες για την εκλογή νέου Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου.
Εξαρχής από το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, τονίστηκε πως η τροπολογία δεν θα έπρεπε να κατατεθεί, καθώς πρόκειται για ένα εκκλησιαστικό ζήτημα, το οποίο θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί εντός των κόλπων της Εκκλησίας της Κρήτης.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι ο Καταστατικός Χάρτης και το δια αυτού οριζόμενο εκκλησιαστικό καθεστώς της Κρήτης, τυγχάνει διαχρονικού σεβασμού των Κυβερνήσεων της Μεταπολίτευσης, καθώς έχουν επέλθει ελάχιστες τροποποιήσεις και αυτές όποτε συνέβησαν, συνεπάγονταν και τη σύμφωνη γνώμη της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, σε συνεννόηση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η Κυβέρνηση, στην ουσία, επιχείρησε -ενώ είχε κηρυχθεί σε καθεστώς χηρείας η Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου-, να αλλάξει τον τρόπο εκλογής των Μητροπολιτών της Κρήτης.
Από την Εκκλησία της Κρήτης, ανακοινώθηκε ότι με το προηγούμενο καθεστώς (πριν την τροπολογία) και σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της ειδικής διάταξης της παρ. 4 του άρθρου 22 του Ν.4149/1961 διενεργήθηκαν εκλογές το 1979 στην τότε Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου, το 1981 στη Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου και το 1987 στη Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου. Οι εν λόγω εκλογές Μητροπολιτών διεξήχθησαν με τη σύμφωνη γνώμη των τότε Κυβερνητικών Επιτρόπων, ενώ η Πολιτεία αναγνώρισε τη νομιμότητα της εκλογής με την έκδοση των αντιστοίχων Προεδρικών Διαταγμάτων.
Επειδή η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα των προαναφερθέντων εκλογών Μητροπολιτών, παρά το γεγονός ότι για τις εκλογές αυτές εκδόθηκαν τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα.
Επειδή προκύπτουν μείζονα ζητήματα αναφορικά με την αναδρομική ισχύ της παραπάνω νομοθετικής πρόβλεψης, τα οποία επηρεάζουν τη συνολική λειτουργία της Εκκλησίας της Κρήτης.
Επειδή σύμφωνα με το άρθρο 137 του Ν. 4149/1961 ορίζεται ότι «Τροποποίησις του παρόντος γίνεται μετά γνώμην τής Ιεράς Έπαρχιακής Συνόδου τής Εκκλησίας Κρήτης μετά τής Πολιτείας, έπί δέ κανονικής φύσεως ζητημάτων κατόπιν συνεννοήσεως καί μετά τοϋ Οίκουμενικοϋ Πατριαρχείου».
Επειδή, από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται ότι προκύπτουν ζητήματα ασφάλειας δικαίου, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν υπηρετούν τον διακριτό θεσμικό ρόλο και την αξία του αμοιβαίου σεβασμού.
Επειδή από τον τρόπο που προχωρήσατε στην ψήφιση της τροπολογίας, προφανώς και δεν υπηρετείτε τον διακριτό ρόλο Πολιτείας και Εκκλησίας.
Ερωτάσθε κυρία Υπουργέ
Σκοπεύετε να ανακαλέσετε την ερμηνευτική διάταξη, είτε με την κατάργησή της, είτε με την επαναφορά της προηγούμενης διάταξης, αναφορικά με την εκλογή των Μητροπολιτών στην Εκκλησία της Κρήτης;».
Διαβάστε ακόμη: Στα Χανιά η Εκκλησία σιωπά, η Πολιτεία νομοθετεί – Ανοιχτή σύγκρουση με φόντο τον θρόνο της ΙΜΚΑ
