Με έντονη ανησυχία για την πορεία των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) και των λοιπών μελετών πολεοδομικού σχεδιασμού στη Δυτική Κρήτη, η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Δυτικής Κρήτης εξέδωσε ομόφωνη απόφαση – παρέμβαση, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου.
Όπως τονίζεται, με μόλις έξι μήνες να απομένουν για την ολοκλήρωση του προγράμματος “Κωνσταντίνος Δοξιάδης”, η υλοποίηση των μελετών κινδυνεύει να εκτροχιαστεί, με σοβαρές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες για την περιοχή.
Το ΤΕΕ Δυτικής Κρήτης ζητά άμεσες παρεμβάσεις από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, σαφές θεσμικό πλαίσιο και εξασφάλιση χρηματοδότησης, προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια κρίσιμων έργων πολεοδομικού σχεδιασμού που θα καθορίσουν το μέλλον των τοπικών κοινωνιών.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης του ΤΕΕ
Η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Τμήματος Δυτικής Κρήτης, ομόφωνα αποφασίζει και εγκρίνει τις ακόλουθες προτάσεις σχετικά με την πορεία εκτέλεσης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων και λοιπών Αυτοτελών Μελετών Πολεοδομικού Σχεδιασμού στην Δυτική Κρήτη.
Απομένουν περίπου 6 μήνες για την εκπνοή του προγράμματος εκπόνησης των ΤΠΣ καθώς και για τις υπόλοιπες αυτοτελείς μελέτες για την Οριοθέτηση Οικισμών, για τον Χαρακτηρισμό Δημοτικών Οδών και την χρηματοδότησή τους από το Ταμείο Ανάκαμψης («Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων Κωνσταντίνος Δοξιάδης»). Σύμφωνα με τα στοιχεία [1] και την μέχρι σήμερα ενημέρωση από τις Επιτροπές Παρακολούθησης των ΤΠΣ της Π.Ε. Χανίων:
- Το ΤΠΣ Δήμου Πλατανιά βρίσκεται στη φάση του Πρακτικού ΕΠΕΠ Παραλαβής 1ου σταδίου της Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ)
- Το ΤΠΣ Δήμου Σφακίων βρίσκεται στη φάση του Πρακτικού ΕΠΕΠ Παραλαβής 1ου σταδίου της Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ)
- Τα ΤΠΣ Δήμου Αποκορώνου και Δήμου Καντάνου -Σελίνου βρίσκονται στη φάση της εκπόνησης Ενότητας 1.1 ΜΠΣ – ΣΜΠΕ Α’ Φάση/ ΠΜΓΚ Α΄ Φάση
- Το ΤΠΣ Δήμου Κισάμου δεν έχει δημοπρατηθεί ακόμα
- Το ΤΠΣ Δήμου Χανίων δεν έχει δημοπρατηθεί ακόμα
- Τα ΤΠΣ Δήμου Ρεθύμνου και Δήμου Ανωγείων-Μυλοποτάμου βρίσκονται στην φάση της εκπόνησης του 2ου Σταδίου ΜΠΣ
- Οι Αυτοτελείς Μελέτες για την οριοθέτηση οικισμών Δήμου Χανίων, Δήμου Αγίου Βασιλείου και Δήμου Αμαρίου έχουν συμβασιοποιηθεί.
- Η Μελέτη Καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας, ανά Δημοτική Ενότητα (ΔΕ), στις περιοχές εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων, εκτός των ορίων των οικισμών των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 και των οικισμών μέχρι 2000 κατοίκους στις Π.Ε. Ρεθύμνου και Χανίων δεν έχει συμβασιοποιηθεί (στις 24/10/2025 αναδείχθηκε ο προσωρινός ανάδοχος).
Βάσει των στοιχείων αυτών η πορεία εξέλιξης του έργου στη Δυτική Κρήτη χαρακτηρίζεται ως μη ικανοποιητική. Ο κίνδυνος να στερηθούν περιοχές των Μελετών Πολεοδομικού Σχεδιασμού θα έχει καθοριστικό αντίκτυπο σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο.
Διαπιστώνεται ότι:
- Από την έκδοση της ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/69553/2588 (ΦΕΚ 3527 Β’/08.2021) «Ορισμός αναθέτουσας αρχής και καθορισμός κάθε αναγκαίας σχετικής λεπτομέρειας για την εκπόνηση μελετών των Προγραμμάτων Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΤΠΣ- ΕΠΣ)», μέχρι την έκδοση του Π.Δ. για την οριοθέτηση των οικισμών της Χώρας με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων (ΦΕΚ 194/Δ/15-04-2025) και την επιλογή της λύσης της μείωσης των ορίων των οικισμών, χάθηκε πολύτιμος χρόνος.
- Η νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ σχετικά με τα ζητήματα οριοθέτησης οικισμών (άρθρο 63, ΦΕΚ 116/Α/04-06-2025) δεν άρει τις ανησυχίες για την αποδοχή του από το ΣΤΕ.
- Η εγκύκλιος υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΓΡΓΓΧΣΑ/101224/6926/17-09-2025 του Γραφείου του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ, «Οδηγία για τη δομή του Φακέλου Οριοθέτησης Οικισμών που το όριό τους επανεγκρίνεται, αναοριοθετείται ή οριοθετείται για πρώτη φορά στο πλαίσιο μελέτης ΤΠΣ/ΕΠΣ ή ΜΟΟ» δεν αφήνει ικανά χρονικά περιθώρια στους μελετητές για να μπορέσουν να προχωρήσουν στην οριοθέτηση χιλιάδων οικισμών χρησιμοποιώντας τα εργαλεία και τις κατευθύνσεις που περιλαμβάνει.
- Μεταξύ άλλων θεμάτων, οι μελέτες προσωρινής οριοθέτησης ρεμάτων, οι εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες , η σύνταξη των απαραίτητων φακέλων για κάθε οικισμό χωριστά, καθιστά ανέφικτη ακόμα και την υποβολή των μελετών.
- Δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα ο τρόπος και η διαδικασία ανάρτησης-δημοσιοποίησης της οριοθέτησης των οικισμών που θα πραγματοποιηθούν μέσω ΤΠΣ και της υποβολής ενστάσεων, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι κατά την οριοθέτηση εμπλέκονται ιδιοκτησίες και είναι αναμενόμενες οι αντιδράσεις πολιτών που θίγονται οι ιδιοκτησίες τους.
- Δεν προκύπτει ότι υφίσταται ένα ενιαίο πλαίσιο οδηγιών, κατευθύνσεων και σαφούς εφαρμογής της νομοθεσίας, το οποίο να αξιοποιείται από τους μελετητές (π.χ. για το αν οι μελέτες φέρουσας ικανότητας είναι απαιτητές σε όλες τις μελέτες για την έκδοση των αντίστοιχων Π.Δ. ανεξαρτήτως αν προβλέπεται στην σύμβαση).
- Παρατηρούνται πολλαπλές αναθέσεις μελετών στους ίδιους μελετητές και ανάδοχα σχήματα, γεγονός που πέρα από τον προβληματισμό που εγείρεται ως προς τη διαδικασία ανάθεσης και τις συνθήκες έλλειψης ανταγωνισμού, θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα έγκαιρης και τεχνικά άρτιας ολοκλήρωσης των μελετών.
- Παρατηρούνται διαφορετικές ταχύτητες στους χρόνους ανταπόκρισης και σύνταξης των πρακτικών παραλαβής, με σημαντική καθυστέρηση σύνταξης με συνεχείς παρατηρήσεις σε ορισμένες περιπτώσεις.
- Παρατηρείται μία ασφυκτική πίεση παραλαβής των διαφόρων σταδίων των μελετών χωρίς να υπάρχει, σε πολλές περιπτώσεις, ουσιαστικός έλεγχος των παραδοτέων, με το σκεπτικό ότι πρέπει να ολοκληρωθούν εγκαίρως οι μελέτες για να μην χαθεί η χρηματοδότηση ακόμα και με λάθη ή παραλείψεις, οι οποίες θα διορθωθούν σε μελλοντική αναθεώρηση των ΤΠΣ.
- Δεν υπάρχει σαφώς ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο των αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων των Επιτροπών Παρακολούθησης των ΤΠΣ σε σχέση με τις αρμοδιότητες της Διευθύνουσας Υπηρεσίας και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν αντίστοιχα διαφορετικές ερμηνείες.
- Παρουσιάζονται σημαντικές καθυστερήσεις για την εξασφάλιση των απαιτούμενων εγκρίσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπως η θεώρηση της Προκαταρκτικής Μελέτης Γεωλογικής Καταλληλότητας από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, η οποία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη εκπόνησης του 2ου σταδίου της Μελέτης Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ) του ΤΠΣ.
Επισημαίνουμε την ανάγκη:
- Διασφάλισης ενός σαφούς και εξασφαλισμένου χρηματοδοτικού πλαισίου, ώστε οι εμπλεκόμενοι (οι ανάδοχοι Μελετητές, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι Επιτροπές Παρακολούθησης) να μπορέσουν να οργανώσουν τις προβλεπόμενες διαδικασίες με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο και να έχουν τον απαραίτητο χρόνο για την άρτια ολοκλήρωση του έργου τους.
- Διασφάλισης μιας καθορισμένης, χρονικά και τεχνικά, διαδικασίας εγκρίσεων των απαραίτητων μελετών (ρεμάτων, γεωλογικών, κ.λπ.).
- Διασφάλισης καθορισμένων, χρονικά και δομικά, έγκαιρα προετοιμασμένων διαδικασιών διαβούλευσης και αναρτήσεων που να λειτουργούν ουσιαστικά στην ανίχνευση και εντοπισμό των πραγματικών αναγκών των οικισμών καθώς και στη δίκαιη αντιμετώπιση των αιτημάτων/αντιρρήσεων των πολιτών.
- Άμεση έκδοση οδηγιών από το ΥΠΕΝ για την αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων που έχουν ανακύψει και δεν προβλέπονται από τις σχετικές συμβάσεις.
- Δημιουργίας συντονιστικού-υποστηρικτικού οργάνου που να παρακολουθεί την κατά το δυνατόν εφαρμογή ενός ενιαίου πλαισίου οδηγιών, κατευθύνσεων κα σαφούς εφαρμογής της νομοθεσίας, το οποίο να αξιοποιείται από τους μελετητές και τις Επιτροπές Παρακολούθησης όλων των υπό εκπόνηση ΤΠΣ.
- Άμεσης δημοπράτησης των ΤΠΣ Δήμου Χανίων και Δήμου Κισάμου.
- Άμεσης έκδοσης του Προεδρικού Διατάγματος για τις ειδικές προϋποθέσεις και τα κριτήρια δυνάμει των οποίων θα πραγματοποιείται ο χαρακτηρισμός και η κύρωση του οδικού δικτύου περιοχών εκτός σχεδίου και εκτός οικισμών.
[1] Ενημερωτικό Υπόμνημα ΤΕΕ για την Πορεία Υλοποίησης των Έργων της Δράσης «Πολεοδομικές Μεταρρυθμίσεις», 3 Οκτωβρίου 2025
Hashtags: #ΤΕΕΔυτικήςΚρήτης #ΠολεοδομικάΣχέδια #ΔυτικήΚρήτη #ΤΠΣ #Ανάπτυξη #ΤαμείοΑνάκαμψης #Κρήτη #ΑστικόςΣχεδιασμός #ΥΠΕΝ #Δοξιάδης
