Ο Σταύρος Θεοδωράκης. Ο Λεωνίδας Καβάκος των συνεντεύξεων και της δημοσιογραφικής έρευνας. Ο ιδρυτής και πρόεδρος του Ποταμιού.
Μιας ιδιαίτερης, σχεδόν αιρετικής πολιτικής παράταξης. Που μπήκε σφήνα στο κομματικό κατεστημένο. Που όταν οι πολίτες τού γύρισαν την πλάτη εκείνος πήρε το καπέλο του, κατέβασε ρολά και από τότε, όπως λέει, «ποτέ ξανά στην ενεργό πολιτική».
Ο Σταύρος Θεοδωράκης που παρέα με τον επιστημονικό ερευνητή Αρη Βουρβούλια τολμούν να συγχρονιστούν με την κυκλοφορία της «Ιθάκης» και να κυκλοφορήσουν στην έρευνά τους «14 σκιές και αλήθειες της Ελλάδας», σχεδόν ταυτόχρονα με τον εκδοτικό ογκόλιθο του Τσίπρα κάνοντας σήμερα την παρουσίαση στο Γαλλικό Ινστιτούτο.
Κάπως έτσι συναντηθήκαμε να τα πούμε. Για όλα. Και για το περιεχόμενο του βιβλίου του. Αλλά και για τις δύο μοιραίες και άκαρπες συναντήσεις που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα, όπως γράφει το Πρώτο Θέμα.
Σκηνή 1η
Η πρώτη συνάντηση
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΑΝΙΚΑΣ: Βγήκε το βιβλίο σου «14 σκιές και αλήθειες της Ελλάδας».
ΣΤΑΥΡΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: Βγήκε την Τρίτη σε όλη την Ελλάδα, η διανομή έγινε μαζί με το βιβλίο του Τσίπρα. Παρέα ταξιδέψανε στα φορτηγά.
Δ.Δ.: Εσύ με τον Τσίπρα, όμως, δεν πήγατε ποτέ παρέα.
ΣΤ.Θ.: Οχι.
Δ.Δ.: Συναντηθήκατε όμως μία φορά, γράφει ο Τσίπρας.
ΣΤ.Θ.: Προφανώς και συναντηθήκαμε γιατί είμαι ευγενής, και γιατί κέρδισε τις εκλογές και με κάλεσε να συναντηθούμε. Για να του πω ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κυβέρνηση, προφανώς, γιατί αυτός ήταν εκείνη ειδικά την εποχή σε ένα αντιευρωπαϊκό άρμα κι εγώ ήμουν το ακριβώς αντίθετο: ρεαλιστής, φιλοευρωπαίος, φιλοδυτικός.
Δ.Δ.: Καλά έκανες.
ΣΤ.Θ.: Και πήγα εκεί και του είπα: «Καλή τύχη για το καλό της χώρας, άφησε τις ακρότητες στην άκρη και τα ξαναλέμε στη Βουλή».
Δ.Δ.: Είχε ήδη συνεργαστεί με τον Καμμένο.
ΣΤ.Θ.: Ηταν δεδομένο ότι θα συνεργαζόταν με τον Καμμένο. Υπήρχε μια προσέγγιση της εθνικο-λαϊκιστικής Ακροδεξιάς με την Ακροαριστερά που εξέφραζε σε πολύ μεγάλο μέρος το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Αν όχι πάντα ο Τσίπρας, το κόμμα του ναι.
Δ.Δ.: Ακροαριστερό;
ΣΤ.Θ.: Ε, βέβαια, λέγανε ακρότητες εκείνη την εποχή. Δεν θυμάσαι πώς μιλάγανε για τους συμμάχους μας, πώς μιλάγανε για τον μεσαίο πολίτη, για τον άνθρωπο που παράγει στη χώρα; Είχε ένα ακροαριστερό υπόβαθρο ο ΣΥΡΙΖΑ. Με πολλούς ψεκασμένους μέσα, πολλούς «Αγανακτισμένους» από την εποχή της πλατείας Συντάγματος.
Δ.Δ.: Ο Τσίπρας δεν ήταν ακροαριστερός, όμως.
ΣΤ.Θ.: Ποτέ δεν ήταν.
Δ.Δ.: Εγώ τον χαρακτηρίζω ταχαριστερό.
ΣΤ.Θ.: Εμένα δεν με ενδιαφέρουν οι όροι, ποιος είναι αριστερός, ποιος είναι δεξιός, με ενδιαφέρει μόνο το αποτέλεσμα. Η πολιτική του ήταν αριστερή, με κάποιες εξάρσεις ρεαλισμού προς το Κέντρο.
Σκηνή 2η
«Αγκαλιά με τον Καμμένο»
Δ.Δ.: Ξανασυναντηθήκατε τον Σεπτέμβριο.
ΣΤ.Θ.: Τον Σεπτέμβρη, που πλέον είχε αποχωρήσει μεγάλο μέρος του κόμματός του και είχε καταλάβει ο Τσίπρας ότι είναι αδιέξοδος αυτός ο λαϊκισμός, ο αντιευρωπαϊκός, τα ξαναείπαμε. Αλλά και τότε, πάλι, ήταν αγκαλιά με τον Καμμένο.
Δ.Δ.: Πώς το εξηγείς αυτό;
ΣΤ.Θ.: Το φιλόδοξο σχέδιο πολλών Συριζαίων τότε ήταν ότι, εάν ο Καμμένος πάρει κυβερνητικούς πόντους, θα διαλύσει τη Νέα Δημοκρατία. Αυτή ήταν η πονηρή σκέψη τους, κουτή κατά την άποψή μου. Οτι επειδή η Νέα Δημοκρατία είναι ένα κόμμα με πάρα πολλούς που θέλουν να συναλλάσσονται με το κράτος, ένα κρατικό κόμμα, όπως υπήρξε και το ΠΑΣΟΚ, θα βάλουμε τον Καμμένο, θα μοιράσουμε θεσούλες στους δεξιούς, άρα τελειώσαμε με τη Δεξιά.
Δ.Δ.: Το βιβλίο του Τσίπρα το διάβασες;
ΣΤ.Θ.: Διάβασα αρκετά κεφάλαια, καθέτως. Δεν είναι εύκολο να αφιερώσεις χρόνο για 700 σελίδες. Και δεν είμαι από τους φανατικούς της ανάγνωσης τέτοιων κειμένων. Εξ αντανακλάσεως, και ίσως χωρίς να το θέλει ο Τσίπρας, προσφέρει μια υπηρεσία το βιβλίο του. Αποκαθηλώνει σχεδόν όλους τους υπουργούς του. Αποκαθηλώνει το κόμμα του. Μαρτυρά, δηλαδή, αυτά που τότε λέγαμε εμείς. Οτι κάποιοι ήταν επικίνδυνοι, κάποιοι ήταν ανόητοι, κάποιοι ήταν αγράμματοι. Αυτά γράφει ο Τσίπρας. Αρα, πέρα από το ότι το κάνει πιθανότατα επειδή θέλει να ξεπλυθεί…
Δ.Δ.: …η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ.
ΣΤ.Θ.: Καλά, δεν μας πειράζει αυτό. Και κάποιοι πλούσιοι δίνουν λεφτά στα ορφανοτροφεία για να γλιτώσουν φόρους – τα λεφτά πάνε όμως στα ορφανοτροφεία. Αρα, πέρα από τη στόχευση του Τσίπρα, αυτό είναι μια υπηρεσία στην κοινωνία για να καταλάβει ότι τέτοιοι άνθρωποι κυβερνούν. Δηλαδή, αν είχε τολμήσει να κάνει ένα αντίστοιχο βιβλίο ο Σημίτης για κάποιους από τους υπουργούς του, να κάνει ένα αντίστοιχο βιβλίο ο Μητσοτάκης ο γέρος, θα καταλάβαινε η κοινωνία ότι «παιδιά, ας μειώσουμε το πάθος, ας μειώσουμε το φίλαθλο αίσθημα που έχουμε για τα κόμματά μας και για τους υπουργούς μας». Αλλά κανείς από τους πρωθυπουργούς δεν έχει τολμήσει να μιλήσει. Iδιωτικώς μας λένε: «Ναι, αναγκάστηκα να έχω αυτό τον ηλίθιο υπουργό, γι’ αυτόν κι αυτόν τον λόγο». Αλλά δεν το έχουν πει ποτέ δημοσίως. Ο Τσίπρας το είπε. Αρα, παρά τα όσα του σούρνουν, εγώ θα έλεγα ότι αυτό είναι μια υπηρεσία. Σκέψου τους φίλους σου -κι εσύ παλιός αριστερός είσαι, θα έχεις κάποιους φίλους Συριζαίους- που θα σε κοιτάξουν με λίγο πιο ταπεινό βλέμμα αύριο και θα σου πούνε: «Ρε Δημήτρη, είχες δίκιο τελικά που μου έλεγες ότι ο τάδε που είχαμε στην κυβέρνηση είναι βλάκας. Το λέει και ο Τσίπρας τώρα».
Δ.Δ.: Βλάκας, επιπόλαιος, ανίκανος, τοξικός κ.λπ. Ομως αυτός τους επέλεξε.
ΣΤ.Θ.: Προφανώς, η ευθύνη είναι δική του. Δείξε μου τους φίλους σου, να σου πω ποιος είσαι. Αλλά αυτό δείχνει και το έλλειμμα που έχουμε από πολιτικές προσωπικότητες, είτε στην Αριστερά είτε στη Δεξιά.
Δ.Δ.: Τεράστιο έλλειμμα. Ποιοι μας κυβέρνησαν δηλαδή…
ΣΤ.Θ.: Και ποιοι θα μας κυβερνήσουν… Δεν έχουμε πολιτικό προσωπικό. Και φταίει το κόμμα, το κάθε κόμμα.
Δ.Δ.: Γιατί δεν πάνε οι σοβαροί άνθρωποι.
ΣΤ.Θ.: Α, μπράβο, γι’ αυτό!
Σκηνή 3η
«Γιατί μπήκα στην πολιτική»
Δ.Δ.: Γιατί έφυγες από την πολιτική;
ΣΤ.Θ.: Εγώ δεν ήμουν συνταξιούχος δημοσιογράφος. Εγώ μπήκα στην πολιτική γιατί θεώρησα ότι μπορώ να σώσω κάποια στιγμή ένα τμήμα της χώρας. Υπήρχε μια παρηκμασμένη Δεξιά -θυμάσαι, Σαμαράς και μάλε βράσε- και ερχόταν ένας λαϊκιστής ηγέτης, ο Τσίπρας. Μεγάλος δημαγωγός – δεν το λέω μόνο αρνητικά αυτό. Μπορούσε να πείσει κάποιον κόσμο με αυτά που έλεγε. Εβλεπα αυτές τις δύο δυνάμεις και έλεγα: «Ρε φίλε, κοινή λογική, ρεαλισμός». Γι’ αυτό μπήκα.
Δ.Δ.: Είχες μια φοβερή δημοσιογραφική καριέρα.
ΣΤ.Θ.: Τα τίναξα στον αέρα όλα και μπήκα.
Δ.Δ.: Και θυμάμαι τότε που λέγανε ότι εσύ τα παίρνεις από κάποιους, ότι σε στηρίζει το μεγάλο κεφάλαιο.
ΣΤ.Θ.: Το μόνο σίγουρο είναι ότι εγώ κάπου τα έδωσα τα λεφτά. Οταν το Ποτάμι μπήκε σε αδράνεια, εγώ έδωσα τα λεφτά του κόμματος πίσω. Επειδή είμαι και καλός οικονομικός διαχειριστής, υπήρχαν κάποια χρήματα. Κι έδωσα τα λεφτά για τις υποτροφίες στο ΕΚΠΑ, 500 χιλιάρικα, έδωσα τα λεφτά για δύο ΜΕΘ στο Αττικόν Νοσοκομείο, γιατί ήταν τότε ο COVID. Δηλαδή έδωσα τα λεφτά του κόμματος έχοντας χάσει την προσωπική μου περιουσία στην πολιτική.
Δ.Δ.: Και γιατί τελείωσε αυτό;
ΣΤ.Θ.: Γιατί δεν φανταζόμουν τη ζωή μου να κάθομαι σε ένα ορεινό έδρανο στη Βουλή με οποιοδήποτε κόμμα με ήθελε εκείνη την εποχή, απλώς για να λέω ότι είμαι βουλευτής. Εγώ έκανα μια πρόταση στον ελληνικό λαό, αλλά μετά δεν έγινε αποδεκτή. Αυτή η ήττα των ευρωεκλογών με τραυμάτισε προσωπικά. Δεν την άντεξα, γιατί είχα μεγάλη φιλοδοξία για το Ποτάμι. Πιστεύω ότι ήταν μια τίμια πρόταση για τη χώρα, και είπα «γεια σας» – και περηφανεύομαι γι’ αυτό το «γεια σας». Και τώρα με συναντούν και μου λένε: «Ρε φίλε, αν ήσουνα τώρα, θα σε ψηφίζαμε». «Αργησες», τους λέω. (γέλια)
Δ.Δ.: Αφησες όμως αποτύπωμα…
ΣΤ.Θ.: Οταν εγώ ως αρχηγός στο Ποτάμι έκανα μια πάρα πολύ τολμηρή πρόταση στην κοινωνία και τα Μέσα, ότι πρέπει να πάμε σε μια μικρότερη Βουλή, με ένα μέρος των βουλευτών να εκλέγεται κατευθείαν από την κοινωνία, όπως είναι το γερμανικό σύστημα και το υπόλοιπο να είναι κομματικό δυναμικό, για να ανακατέψουμε λίγο την τράπουλα, όλοι με χλευάσανε. Και δεν εννοώ τους αντιπάλους, γιατί το οδυνηρό στην πολιτική δεν είναι να σε χλευάζουν οι αντίπαλοι – γιατί το έχεις μετρημένο. Είναι να σε χλευάζουν οι δικοί σου. Βρέθηκαν άνθρωποι που δούλευα μέχρι χθες μαζί τους στο γραφείο και έλεγαν: «Καλά, ο Θεοδωράκης είναι αγράμματος, δεν έχει τελειώσει πανεπιστήμιο. Προτάσεις κάνει;». Λες και αυτό που έλειψε στην Ελλάδα από τους ηγέτες είναι τα διπλώματα από τα πανεπιστήμια! Ναι, δεν έχω τελειώσει το πανεπιστήμιο. Σάντα Μπάρμπαρα, Αγία Βαρβάρα. Αυτό μπορούσα τότε.
Δ.Δ.: Α, στην Αγία Βαρβάρα μεγάλωσες. Από φτωχή οικογένεια;
ΣΤ.Θ.: Ναι, κουλουράς ήταν ο πατέρας μου.
Δ.Δ.: Από την Κρήτη.
ΣΤ.Θ.: Ναι, εσωτερικοί μετανάστες στη φθηνή Αγία Βαρβάρα.
Σκηνή 4η
«Το πρόβλημα της Κρήτης»
Δ.Δ.: Πώς εξηγείς αυτή την ιστορία με τις μπαλωθιές στην Κρήτη;
ΣΤ.Θ.: Δεν θέλω να μιλήσουμε τώρα για την Κρήτη γιατί με πληγώνει.
Δ.Δ.: Για τον ΟΠΕΚΕΠΕ; Στην Κρήτη ήταν τα περισσότερα λεφτά.
ΣΤ.Θ.: Παντού συνέβη αυτό και παντού υπάρχει ένα πρόβλημα με την αγροτική οικονομία. Δεν έχεις δει τι γίνεται τώρα; Θανατώσαμε 500.000 αμνοερίφια και το γάλα που παράγουν οι στάνες αυξήθηκε. Δώσε μου εσύ μια εξήγηση. Τι έγινε; Ο Θεός της Ελλάδας έστειλε στα υπόλοιπα πρόβατα περισσότερο γάλα; Πρέπει να διερευνήσουμε πάρα πολύ το τι γίνεται στον αγροτικό κόσμο. Και όλοι λένε τώρα ότι είναι κοινό μυστικό. Το γάλα στην Ελλάδα είναι από τη Ρουμανία. Και είναι φρέσκο γάλα που κάνει δύο μέρες να έρθει με το φορτηγό; Ρουμανία, Βουλγαρία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία.
Δ.Δ.: Στην Κρήτη φούντωσε πολύ αυτό.
ΣΤ.Θ.: Ναι, γιατί υπάρχουν δύο Κρήτες. Η Κρήτη του μόχθου, την ξέρω από τα χωριά μου. Ξέρω τι σημαίνει να βγάζεις ελιές, τι σημαίνει να τσαπίζεις αμπέλια, τα έκαναν οι πρόγονοί μου. Και υπάρχει και ο πλουτισμός του Παπανδρέου, Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, δεκαετία του ’80, τζιπάρες κ.λπ. Και αυτό χάλασε ένα πολύ μεγάλο μέρος της Κρήτης. Αλλά να σου πω κάτι; Λέμε τώρα για τα σόγια με τις βεντέτες. Εχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι Ελληνες έχουμε μέσα μας ένα μειονοτικό σύνδρομο. Θέλουμε να ανήκουμε σε ένα σόι, σε ένα χωριό, σε μια συντεχνία, σε ένα κόμμα. Είναι ένα μειονοτικό σύνδρομο, γιατί δεν το ισορροπούμε με την αγάπη για τη χώρα.
Δ.Δ.: Αρα γινόταν από παλιά αυτό το σπορ.
ΣΤ.Θ.: Προφανώς, πάντα υπήρχε. Από τα ρουσφέτια του Παττακού στην Κρήτη, από τα ρουσφέτια του Παπανδρέου, του Μητσοτάκη μετά. Τώρα όμως έχω την αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια παράγινε και οργανώθηκε το κακό με τις επιδοτήσεις. Αλλά θα βρεις απαντήσεις μέσα στο βιβλίο.
Σκηνή 5η
«Σταύρο, συνεχίζουν να μας ψεκάζουν»
Δ.Δ.: Πάμε λοιπόν στο βιβλίο. Ποιες είναι οι «14 σκιές και αλήθειες της Ελλάδας»; Πες μου μερικές.
ΣΤ.Θ.: Είναι μερικά από τα ζητήματα που όλους μάς έχουν απασχολήσει.
Δ.Δ.: Είναι και το Δημογραφικό μέσα.
ΣΤ.Θ.: Προφανώς, είναι ίσως το πιο σημαντικό διαχρονικό πρόβλημα της χώρας. Δεν είναι μόνο ότι δεν γεννάμε, αλλά γεννάμε και ανισομερώς. Εδώ όμως υπάρχει μια εγκατάλειψη ορεινών περιοχών, νησιωτικών περιοχών, που σημαίνει ότι αυτά τα μέρη θα εξαφανιστούν. Σχολεία με δύο μαθητές, γυμνάσια με έναν μαθητή, λύκεια με έναν μαθητή. Δυστυχώς, η τοξικότητα της πολιτικής ζωής δεν επιτρέπει να κάτσουν δέκα σοβαροί άνθρωποι να πουν πώς θα το αντιμετωπίσουμε.
Δ.Δ.: Πόσο είναι το ποσοστό των ψεκασμένων; Πόσο το υπολογίζεις;
ΣΤ.Θ.: 10%-15%.
Δ.Δ.: Μόνο; Εγώ το υπολογίζω παραπάνω.
ΣΤ.Θ.: Πιστεύουν ότι όλα είναι συνωμοσίες, όλα είναι του διαβόλου. Υπάρχουν διάφορα επίπεδα ψεκασμένων – και δεξιών και αριστερών και κεντρώων. Παντού θα τους βρεις. Εχω βρει άνθρωπο που νόμιζα ότι είναι πολύ σοβαρός και μια μέρα προχωράμε και κοιτάει προς τα πάνω και μου λέει: «Κοίτα, ρε Σταύρο, συνεχίζουν να μας ψεκάζουν, βλέπεις τα αεροπλάνα;». Και τρελάθηκα…
Σκηνή 6η
«Υπερήφανος για τις Πρέσπες»
Δ.Δ.: Με τη Συμφωνία των Πρεσπών συμφώνησες, έτσι;
ΣΤ.Θ.: Προφανώς. Ψήφισα υπέρ και είμαι υπερήφανος γι’ αυτό. Γιατί, εσύ είδες να έχει γίνει καμιά εισβολή να μας πάρουν τη Θεσσαλονίκη; Ολοι αυτοί που λέγανε, που κάνανε διαδηλώσεις, εκκλησιαστικοί παράγοντες… τι τους κόφτει; Ας ασχοληθούν με τις δικές τους υποθέσεις – εκκλησιαστικοί παράγοντες, βουλευτές, για να κερδίσουν ψήφους. Τι μας απειλεί; Ενα αδύναμο κράτος χωρίς στρατό; Και είναι ένα από τα ολέθρια λάθη της πασοκικής διακυβέρνησης το πρόβλημα της Βόρειας Μακεδονίας. Ποιοι έκαναν το εμπάργκο τότε; Ο Παπανδρέου. Τότε χάθηκε, μου λένε φίλοι διπλωμάτες, όλο το διπλωματικό φορτίο της χώρας.
Δ.Δ.: Αρα ο Τσίπρας κάτι καλό έκανε.
ΣΤ.Θ.: Ναι, το έκανε με την πίεση της Ευρώπης. Γιατί η Ευρώπη ήθελε να κλείσει το βαλκανικό μέτωπο και τη διείσδυση της Ρωσίας στα Βαλκάνια. Οταν μας φώναξαν, αρχηγός κόμματος ήμουν τότε, μας είπαν ότι αυτό πρέπει να τελειώνει. Δεν μπορούμε να έχουμε μία χώρα έρμαιο σκοτεινών κύκλων, είτε μιλάμε για αλβανικό εθνικισμό, είτε για βουλγαρικό εθνικισμό, είτε για ρωσική διείσδυση.
Δ.Δ.: Και τουρκική διείσδυση.
ΣΤ.Θ.: Εδώ το παιχνίδι το χάνουμε στα Βαλκάνια, να ξέρεις. Γιατί πήγα στα Τίρανα και απέναντι από το Προεδρικό Γραφείο, το Μαξίμου τους ας πούμε, βλέπω μια τουρκική σημαία που ήταν όση το μέγαρο. Και λέω: «Παιδιά, τι είναι αυτό;». Μου λένε: «Η Στρατιωτική Διοίκηση της Τουρκίας στα Τίρανα». Η Αλβανία που έφαγε ψωμί από εμάς, και μας βοήθησαν οι άνθρωποι, ξαναχτίσανε κάποια χωριά, ήρθαν δουλευταράδες, αντί να τους προσεταιριστούμε και να δημιουργήσουμε μια αδελφική σχέση με την Αλβανία, ούτε εκεί τα καταφέραμε. Και σήμερα η Αλβανία, σε μεγάλο μέρος, παίζει ένα παιχνίδι της Τουρκίας. Εμείς το χάσαμε.
Σκηνή 7η
«Στην Ελλάδα συμβιβασμός ίσον προδοσία»
Δ.Δ.: Τα κατάφερε ο Κυριάκος όμως…
ΣΤ.Θ.: Στους εξοπλισμούς; Προφανώς, με τη σύμφωνη γνώμη αρκετά μεγάλου μέρους του πολιτικού συστήματος. Αλλά στα εθνικά θέματα είμαστε κάθε χρόνο και χειρότερα.
Δ.Δ.: Είμαστε χειρότερα τώρα;
ΣΤ.Θ.: Η συμφωνία που πήγε να κλείσει ο Σημίτης με τους Τούρκους για το Αιγαίο σήμερα φαντάζει ιδανική. Στο Κυπριακό δεν είναι κάθε πέρσι και καλύτερα; Θυμάσαι τι μας παραχωρούσαν; Με το Σχέδιο Ανάν θα έμεναν κάποιες εκατοντάδες Τούρκοι στρατιώτες. Και είπε τότε ο συχωρεμένος Κύπριος Πρόεδρος: «Δεν θα επιτρέψω να μείνουν για δέκα χρόνια Τούρκοι στο νησί». E, και είναι τώρα μεραρχίες. Κάθε χρόνο και χειρότερα στα εθνικά. Εάν δεν τολμήσουμε να πάμε σε κάποιους συμβιβασμούς… Αν πεις τη λέξη «συμβιβασμός» στην Ελλάδα, είσαι προδότης. Ποια χώρα προχώρησε χωρίς συμβιβασμό; Προχώρησαν η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία; Παντού υπάρχουν συμβιβασμοί.
Δ.Δ.: Είσαι υπέρ της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου;
ΣΤ.Θ.: Οχι, είμαι υπέρ του Καραμανλή του γέρου, που πολύ εύστοχα είχε πει ότι το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη. Και δεν είναι ελληνική λίμνη όχι γιατί δεν θα το δεχτεί η Τουρκία, αλλά γιατί δεν το δέχονται οι Ρώσοι, οι Αμερικανοί, οι Γάλλοι. Κανείς δεν δέχεται ότι θα πρέπει να δείχνει χαρτιά για να περάσει στο Αιγαίο. Το Αιγαίο σε πολύ μεγάλο τμήμα γύρω από τα νησιά μας είναι απολύτως ελληνικό, αλλά έχει και κάποια νερά που είναι διεθνή, υπάρχουν κάποια νερά που είναι της Τουρκίας, μιας χώρας μεγάλης που έχει κι αυτή κάποια δικαιώματα στο Αιγαίο, έτσι είναι τα πράγματα.
Δ.Δ.: Στο βιβλίο πιάνεις και τα τροχαία.
ΣΤ.Θ.: Βέβαια. Και είναι μοναδική, ευτυχώς, η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει τώρα ο Χρυσοχοΐδης να μη σκοτωνόμαστε έτσι, άνευ λόγου. Είναι φοβερό κάθε μέρα να χάνουμε νέους… Κι έχουμε κι εμείς, οι δημοσιογράφοι, μια ευθύνη. Σκοτώνεται ένα παλικάρι σε τροχαίο με τη μηχανή του, χωρίς κράνος, μεθυσμένο, 3 το πρωί. Και έγραψαν στον τοπικό Τύπο διθυράμβους για το παλικάρι που ήθελε να το πάρει ο Θεός!
Δ.Δ.: Αν είναι δυνατόν…
ΣΤ.Θ.: Εκανα μια εκπομπή και είπα «αυτό το δυστύχημα έγινε γιατί δεν φόραγε ζώνη το ζευγάρι» ή «σε αυτό το δυστύχημα δεν φορούσε κράνος» και μου λένε: «Είναι προσβολή νεκρού». Δεν είναι προσβολή νεκρού, είναι να κάνουμε συνείδηση ότι όλα αυτά που ζούμε δεν είναι μαγκιά, είναι θάνατος.
Σκηνή 8η
«Δεν κάλεσα πολιτικούς»
Δ.Δ.: Αναφέρεις και τις γυναικοκτονίες στο βιβλίο. Μήπως αυτές υπήρχαν πάντα και ήταν περισσότερες, απλώς δεν τις ομολογούσαν;
ΣΤ.Θ.: Σε μεγάλο βαθμό έχεις δίκιο. Τα ποσοστά γυναικοκτονιών στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι μεγαλύτερα κατά μέσο όρο από τις γυναικοκτονίες στην Ελλάδα. Πρέπει να παίρνουμε μέτρα, πρέπει να φροντίζουμε να υπάρχει μια συνείδηση…
Δ.Δ.: Εχεις σηκώσει ποτέ χέρι σε γυναίκα;
ΣΤ.Θ.: Ποτέ.
Δ.Δ.: Εχεις πει ποτέ κακή κουβέντα;
ΣΤ.Θ.: Κακή κουβέντα προφανώς έχω πει, όπως και μου έχουν πει. Εχουμε ζήσει πάθη, έχουμε ζήσει έντονους χωρισμούς, όλοι μας. Μην υποκρινόμαστε. Αλλά άλλο αυτό κι άλλο να έχεις χτυπήσει.
Δ.Δ.: Γιατί ανακοίνωσες ότι δεν έχεις στείλει πρόσκληση σε πολιτικούς στην παρουσίαση του βιβλίου σου σήμερα Δευτέρα;
ΣΤ.Θ.: Θα γίνει στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στη Σίνα, 19.30. Θα έχει ζεστά κάστανα από την Κρήτη και τσικουδιές μετά. Δεν κάλεσα πολιτικούς γιατί -θα μου επιτρέψεις να το πω ξεκάθαρα- έχω βαρεθεί την… πασαρέλα των πολιτικών όταν παρουσιάζεται ένα βιβλίο. Πάνε όλοι παντού, δίνουν συγχαρητήρια, κάνουν και μια δήλωση στους δημοσιογράφους για ό,τι θέμα απασχολεί τους ίδιους, άσχετο με το βιβλίο. Επειδή, λοιπόν, αυτό είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσουν και οι πολιτικοί για να δουν τα διαχρονικά μας λάθη συγκεντρωμένα, λέω σε φίλους και μη φίλους πολιτικούς: «Δεν θα εξιλεωθείτε ερχόμενοι εκεί. Προτιμώ να σας το στείλω δωρεάν να το διαβάσετε, παρά να έρθετε και να μου σφίξετε το χέρι και να μην το διαβάσετε».
Επίλογος
«Στην πολιτική μπήκα μόνος μου»
Δ.Δ.: Ποια είναι η γνώμη σου για την κυβέρνηση του Κυριάκου;
ΣΤ.Θ.: Θεωρώ ότι τα πράγματα γίνονται πολύ πιο αργά απ’ όσο αντέχει πραγματικά η κοινωνία. Πιστεύω ότι και ο Μητσοτάκης, όπως και άλλοι πολιτικοί αρχηγοί στο παρελθόν, ο Σημίτης επί παραδείγματι -το λέω γιατί είναι ένα αντίπαλο δέος-, δίνει πολύ μεγαλύτερη σημασία στη γνώμη του κόμματός του παρά στη γνώμη της κοινωνίας. Επικρατεί μια άποψη «ας έχω τους δικούς μου καλά και μετά τους άλλους τούς πείθω». Δεν συμφωνώ με αυτή την άποψη πολιτικά. Σημασία έχει ένας ηγέτης να απευθύνεται πάντα στους πολίτες στο σύνολό τους και όχι στο κομματικό δυναμικό.
Δ.Δ.: Αν σε φωνάξει αύριο ο Τσίπρας και σου πει ότι θέλει να κάνει ένα νέο ξεκίνημα χωρίς τον Πολάκη, χωρίς τον Σκουρλέτη…
ΣΤ.Θ.: Προβοκάρεις τώρα, θα μπορούσε να με φωνάξει και κάποιος άλλος, θα μπορούσε και ο Κυριάκος…
Δ.Δ.: Θεωρώ πιο πιθανό να σε φωνάξει ο Τσίπρας.
ΣΤ.Θ.: Κάνεις λάθος, σε διαβεβαιώ. Αλλά έχω αρνηθεί, γιατί με έχουν προσεγγίσει μετά την αποχώρησή μου από την πολιτική, δεν με ενδιαφέρει να επιστρέψω.
Δ.Δ.: Ποτέ μη λες ποτέ.
ΣΤ.Θ.: Με ξέρεις πάρα πολλά χρόνια. Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ δεκανίκια ούτε στη δημοσιογραφία, ούτε στην πολιτική. Οταν θέλησα να μπω στην πολιτική, το έκανα μόνος μου. Μόνος μου, με τους Ποταμίσιους φίλους μου. Δεν θα μπω στην πολιτική.
