«Καυτό» διήμερο στη Βουλή – Τρίτη και Τετάρτη η συζήτηση των προτάσεων για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ

Η μεν κυβέρνηση βρίσκεται σε δύσκολη θέση, έχει ωστόσο καταφέρει να «βάλει στο κάδρο» των ευθυνών και το ΠΑΣΟΚ ζητώντας να διερευνηθεί η υπόθεση από το 1998, που το κόμμα της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει να απολογηθεί και για τα δικά του έργα και ημέρες στον αμαρτωλό Οργανισμό.

Πολλώ δε μάλλον τώρα που έχουν υπάρξει αποκαλύψεις και για «πράσινα» στελέχη που είχαν βάλει το «δάχτυλο στο μέλι», η κυβερνητική πλειοψηφία έχει ένα ακόμη όπλο στη φαρέτρα της για να επιχειρηματολογήσει ότι το θέμα αυτό είναι όντως διαχρονικό και τους αγγίζει όλους και επίσης να πείσει ότι πρόκειται για ζήτημα αμιγώς πολιτικό και όχι ποινικό, όπως προσπαθούν να το εμφανίσουν τα τρία κόμματα με τις δικές τους προτάσεις.

Επιπλέον, η κυβέρνηση, η οποία όχι μόνον δεν αρνείται ότι επί των ημερών της υπάρχει σκάνδαλο αλλά δια στόματος πρωθυπουργού έχει παραδεχθεί ότι «απέτυχε», θέλει να καταστήσει σαφές στην κοινή γνώμη, ότι είναι εκείνη η οποία έχει αναλάβει την πολιτική πρωτοβουλία να διαλύσει τον Οργανισμό και να οδηγήσει τα πράγματα σε μια νέα αρχή όσο και για να αποκαταστήσει την εικόνα της χώρας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως αναφέρει το cnn.gr.

Η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ, ενόψει της συζήτησης που πλέον το περιλαμβάνει, επιχειρεί να περιορίσει τη μπάλα της πολιτικής αντιπαράθεσης στο «γαλάζιο γήπεδο» και να αναδείξει ποινικές ευθύνες για τους δύο πρώην υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης. Ταυτοχρόνως όμως, «στριμωγμένο» και το ίδιο, πρέπει να εξεύρει επιχειρήματα για τους λόγους που αρνείται μια Εξεταστική που θα διερευνήσει την υπόθεση σε βάθος χρόνου, δεδομένου μάλιστα ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να δείξει ότι μια ενδελεχής και για μεγάλο χρονικό διάστημα έρευνα είναι αυτή που θα καταδείξει τις παθογένειες και εν τέλει θα επιφέρει και την κάθαρση ώστε τέτοια φαινόμενα να μην ξανασυμβούν.

Από την άλλη το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, βρίσκεται σε μια θέση που πρέπει να «απολογηθεί» για τα δικά του στελέχη που είναι αναμεμειγμένα στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Επίσης, θα πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα που θα θέσει η πλευρά της πλειοψηφία για το πώς γίνεται να αντιλαμβάνεται με δύο μέτρα και δύο σταθμά την «τεχνική λύση» για την οποία από τη μία κατηγορεί τον Μάκη Βορίδη που την υπέγραψε και ζητεί άσκηση δίωξης και από την άλλη όταν πρόκειται για τα πασοκικά στελέχη που έκαναν χρήση της να την χαρακτηρίζουν «νόμιμη διαδικασία». Διότι το ΠΑΣΟΚ όταν θέλησε να καλύψει στελεχός του που δήλωσε βοσκοτόπια χιλιόμετρα από τον τόπο διαμονής του είπε ότι «η τεχνική λύση προβλέπει την αυτόματη από το σύστημα κατανομή βοσκοτόπων, κάτι που γίνεται νόμιμα για χιλιάδες έντιμους κτηνοτρόφους».

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά, που έχουν επίσης καταθέσει πρόταση περιμένουν να λάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί στο αντιπολιτευτικό πεδίο και να βάλουν ένα λιθαράκι στο σκηνικό της μεγάλης σύγκρουσης που πρόκειται να διαμειφθεί αυτές τις ημέρες κυρίως μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόμματος, ώστε να αποκομίσουν τα δικά τους οφέλη από αυτή.

Η μεγάλη σύγκρουση

Η πρώτη ημέρα της «μεγάλης σύγκρουσης» θα είναι η αυριανή, που στην Ολομέλεια της Βουλής θα συζητηθεί η πρόταση της Ν.Δ. για την διενέργεια Εξεταστικής Επιτροπής από το 1998 ώστε να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν οι διαχρονικές παθογένειες του μηχανισμού καταβολής αγροτικών ενισχύσεων. Η σημασία που δίνει η κυβέρνηση για την προς τα έξω εικόνα της και για να δείξει ότι δεν κρύβεται, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αναμένεται να τοποθετηθεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός, κάτι που δεν είναι σύνηθες σε τέτοιου είδους συζητήσεις, οι οποίες θεωρούνται αμιγώς κοινοβουλευτικές.

Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί με την έγκριση της πρότασης για την διενέργεια Εξεταστικής Επιτροπής ωστόσο τα βλέμματα παραμένουν στραμμένα στην επόμενη ημέρα, οπότε αναμένεται να τοποθετηθούν στην Ολομέλεια οι ελεγχόμενοι υπουργοί Μάκης Βορίδης και Λευτέρης Αυγενάκης.

Μεθαύριο Τετάρτη, θα διεξαχθεί η συζήτηση επί των προτάσεων του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ με την Νέα Αριστερά με τις οποίες ζητούν να ερευνηθεί η υπόθεση για ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες των δύο πρώην υπουργών, με βάση την δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Ήδη ο Μάκης Βορίδης έχει δηλώσει ότι δεν έχει διαπράξει τίποτε το μεμπτό και θα επαναλάβει ότι η κατηγορία που του απευθύνεται είναι γις την υπογραφή μιας υπουργικής απόφασης που εφαρμοζόταν ήδη από το 2015. Επιπλέον, ο πρώην υπουργός θα μιλήσει για μια «σκαστή αντίφαση» του «κατηγορητηρίου» καθώς του αποδίδεται το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε απιστία για πράξεις που δεν περιγράφονται στη δικογραφία και δεν έχουν φυσικό αυτουργό. Από την πλευρά του και ο Λευτέρης Αυγενάκης, θα πει ότι η δικογραφία δεν περιλαμβάνει συνομιλίες του και θα υποστηρίξει ότι η απεμπλοκή ΑΦΜ, που θεωρούνται ύποπτα, έγινε μετά από ελέγχους.

Δεδομένου ότι και οι δύο πρώην υπουργοί απολαμβάνουν της στήριξης της κυβέρνησης, καθώς ουδείς έχει μιλήσει για ποινικές ευθύνες των δύο και σε όλους τους τόνους διαμηνύουν ότι από την δικογραφία που έχει φθάσει στη Βουλή, δεν υπάρχουν ενδείξεις ώστε να στοιχειοθετηθεί άσκηση ποινικής δίωξης, επισημαίνεται ότι πρέπει να υπάρξει έρευνα και εφόσον η Εξεταστική Επιτροπή καταλήξει ότι υπήρξαν ενδείξεις τέλεσης αξιόποινων πράξεων, τότε να κινηθούν οι διαδικασίες Προανακριτικής.

Γι αυτό και – σύμφωνα με πληροφορίες – η Ν.Δ. ενδέχεται να ζητήσει από τα τρία κόμματα να αποσύρουν τις προτάσεις του για την συγκρότηση Προανακριτικής ώστε να μην απεμπολήσει η Βουλή σύσταση μιας τέτοιας Επιτροπής στο μέλλον, εφόσον υπάρξουν στοιχεία για αξιόποινες πράξεις πολιτικών προσώπων, δεδομένου ότι μια απόρριψη των τωρινών προτάσεων θα σημάνει και το τέλος αυτής της διαδικασίας. Στην περίπτωση ωστόσο, που τα κόμματα δεν δεχθούν, η πλειοψηφία προσανατολίζεται να μην συμμετέχει στην ψηφοφορία, κάτι που άφησε ανοιχτό ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν είπε: «Καλώ τα κόμματα να συμμετέχουν στην Εξεταστική, διότι εμείς αυτή τη στιγμή σε μια τέτοια διαδικασία απόδοσης ευθυνών για Προανακριτική δεν θα συμμετέχουμε».

Σημειώνεται ότι η Εξεταστική Επιτροπή έχει αρμοδιότητες ανακριτή και εισαγγελέα και ερευνά συνολικά την υπόθεση και όχι ειδικώς ποινικές ευθύνες προσώπων και το πόρισμά της, αφορά πολιτικές ευθύνες. Ωστόσο, εφόσον προκύψουν αποχρώσες ενδείξεις για ποινικές ευθύνες, τότε ζητείται από τη Βουλή να συστήσει Προανακριτική Επιτροπή, ο ρόλος της οποίας είναι η διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών για τα εμπλεκόμενα πρόσωπα. Η Εξεταστική Επιτροπή, διερευνά γενικού ενδιαφέροντος που αφορούν τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, την Οικονομία, την πολιτική ζωή ή άλλα σοβαρά θέματα και έχει τη δυνατότητα να συλλέγει στοιχεία και έγγραφα από δημόσιες υπηρεσίες, να καλεί μάρτυρες για κατάθεση, να εξετάζει δημόσιους λειτουργούς και εμπλεκόμενα πρόσωπα και τέλος να συντάσσει πόρισμα, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει πολιτικές ή θεσμικές προτάσεις.

Η πρόταση της ΝΔ

Η πρόταση της ΝΔ προβλέπει ελέγχους σε επτά καίρια σημεία της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ και συνολικά του συστήματος των αγροτικών επιδοτήσεων και τονίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να διερευνήσει όλα τα ζητήματα που έχουν ανακύψει σχετικά με τη λειτουργία του Οργανισμού, με γνώμονα την ανάδειξη τυχόν ευθυνών και την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του συστήματος πληρωμής των αγροτικών ενισχύσεων, ώστε να αποτελεί έναν αποτελεσματικό και δίκαιο μηχανισμό για όλους τους παραγωγούς της χώρας.

Προς αυτή την κατεύθυνση ζητεί:

– Πρώτον, να αποσαφηνισθεί το εύρος των παθογενειών στη λειτουργία του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.

– Δεύτερον, να εξετασθεί γιατί επελέγη και παρέμεινε σε ισχύ επί σημαντικό χρονικό διάστημα η λεγόμενη «τεχνική λύση» για τον καθορισμό των ενισχύσεων στους κτηνοτρόφους σε συνδυασμό και με την καθυστέρηση στην υλοποίηση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης.

– Τρίτον, να διερευνηθεί πώς αξιοποιούνται τα νέα ψηφιακά εργαλεία, το δασολόγιο και το κτηματολόγιο στο ελεγκτικό έργο.

– Τέταρτον, να εξετασθούν τα πεπραγμένα των εκάστοτε διοικήσεων του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. και πολιτικών ηγεσιών του αρμόδιου Υπουργείου για την αντιμετώπιση των παθογενειών αυτών, τη λειτουργία αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου και τη διαβίβαση υποθέσεων απάτης στις αρμόδιες δικαστικές αρχές.

– Πέμπτον, να ελεγχθεί ποιοι ζήτησαν και έκαναν διασταυρωτικούς ελέγχους, πόσοι τέτοιοι έλεγχοι έγιναν και ποιο ήταν το αποτέλεσμά τους και η διάρκειά τους, όπως επίσης ποιο ήταν το σύστημα επιλογής ελέγχων και αν εφαρμοζόταν με συνέπεια.

– Έκτον, να εξετασθεί η σχέση του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. με τον Τεχνικό Σύμβουλο και οι αιτίες της σχέσης αυτής, οι ενέργειες που έγιναν ή δεν έγιναν για να μπορέσει ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. να λειτουργήσει με μεγαλύτερη αυτάρκεια καθώς και η τυχόν ύπαρξη οικονομικών ή άλλων συμφερόντων που διεκδικούν συμμετοχή στη λειτουργία του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. και ασκούν διαχρονικά αθέμιτη επιρροή σε αυτή.

– Έβδομον, να διερευνηθούν τα αίτια για την επιβολή των δημοσιονομικών διορθώσεων στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε..

Για τα πρόστιμα των 2,7 δισ. που έχουν επιβληθεί από το 1996 στην πρόταση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «από το ύψος και τη συχνότητα της επιβολής κυρώσεων με διαφορετικές κυβερνήσεις και διοικήσεις, καθίσταται σαφές ότι απαιτείται μια ενδελεχής έρευνα για την ανάδειξη των συστημικών και διαρθρωτικών αστοχιών γύρω από τη λειτουργία του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. προκειμένου τα φαινόμενα αυτά να εξαλειφθούν στο μέλλον».

Η ΝΔ επισημαίνει ότι η εντολή που έλαβαν από το 2019 όλοι οι διατελέσαντες υπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων από τον Πρωθυπουργό ήταν να θωρακίσουν θεσμικά το κράτος απέναντι στις παρατυπίες και να προχωρήσουν σε όλες τις αναγκαίες αλλαγές. Το μήνυμα της μηδενικής ανοχής αποτυπώθηκε στην εντατικοποίηση των ελέγχων στα ΑΦΜ για τον εντοπισμό παράνομων πληρωμών που οδήγησαν χιλιάδες υποθέσεις στις διωκτικές αρχές ή στις δικαστικές αίθουσες. Συνολικά ελέγχονται πάνω από 5.200 φυσικά πρόσωπα αλλά και νομικά πρόσωπα, και σε πολλές περιπτώσεις οι εμπλεκόμενοι αντιμετωπίζουν διώξεις ή οι υποθέσεις τους βρίσκονται στο ακροατήριο.

Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ

Στο αίτημα του ΠΑΣΟΚ για την σύσταση ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διενέργεια ποινικής προκαταρκτικής εξέτασης (Προανακριτική) προτείνεται η διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών για τους πρώην υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της Νέας Δημοκρατίας, Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη.

– Για τον Μάκη Βορίδη, για τον οποίο πρoτείνεται να ερευνηθεί για συνέργεια σε κακουργηματική απιστία εις βάρος των συμφερόντων της Ε.Ε., το ΠΑΣΟΚ αναφέρει μεταξύ άλλων ότι “Είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές και συνιστούν από μόνες τους σοβαρό λόγο περαιτέρω διερεύνησης οι ένορκες καταθέσεις του πρώην προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ Γρηγορίου Βάρρα, σύμφωνα με τον οποίο ο υπουργός ουδέποτε τον υποστήριξε στην προσπάθεια εξυγίανσης του Οργανισμού και στην προσπάθεια διενέργειας αποτελεσματικών ελέγχων. Αντιθέτως, όταν έγινε αντιληπτή η πρόθεσή του να αλλάξει τον τρόπο κατανομής των ενισχύσεων, να επανεξετάσει τη σχέση του ΟΠΕΚΕΠΕ με τον τεχνικό σύμβουλο και να προχωρήσει σε αποτελεσματικούς ελέγχους, με νέες τεχνικές και αλλαγές στις σχετικές εγκυκλίους και μπλοκάροντας πληρωμές σε ύποπτους ΑΦΜ, αρχικά δέχθηκε έναν οργανωμένο πόλεμο φθοράς από ένα σύστημα προσώπων διορισμένο από τον ίδιο τον ΥΠΑΑΤ Μ. Βορίδη και εν τέλει εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από τον υπουργό χωρίς κανέναν εμφανή λόγο».

– Για τον Λευτέρη Αυγενάκη, για τον οποίο πρoτείνεται να ερευνηθεί για συνέργεια και ηθική αυτουργία σε κακουργηματική απιστία εις βάρος των συμφερόντων της Ε.Ε., στην πρόταση του ΠΑΣΟΚ αναφέρεται, μεταξύ άλλων ότι:«Οι ένορκες καταθέσεις του πρώην προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ Ευάγγελου Σημανδράκου περιγράφουν μία ανοιχτά εχθρική στάση, την οποία τήρησε απέναντί του ο Ελευθέριος Αυγενάκης χωρίς κανένα εμφανή λόγο, από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τον θώκο του ΥΠΑΑΤ, αρνούμενος ακόμα και να συναντηθεί μαζί του. Το γεγονός αυτό από μόνο του θα ήταν απλά ένα ανεξήγητο, αν δεν συνδυαζόταν με τη διαδικασία εξυγίανσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, που είχε ξεκινήσει ο Ευάγγελος Σημανδράκος από τον διορισμό του από τον προκάτοχο του Ελ. Αυγενάκη στο ΥΠΑΑΤ». «Ιδιαίτερα επιβαρυντικές όμως για τον Ελευθέριο Αυγενάκη, καθώς παρέχουν πειστικές ενδείξεις περί της γνώσης και της ενεργού συνδρομής του στις μερικότερες πράξεις απιστίας που τελούσαν οι διοικούντες τον ΟΠΕΚΕΠΕ είναι και οι απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες μελών του κυκλώματος αλλά και στενών του συνεργατών.

Όπως καταδεικνύεται στις συνομιλίες αυτές, οι εν λόγω ενέργειες γίνονται εν γνώσει και κατ’ εντολήν του υπουργού Ελ. Αυγενάκη, ο οποίος προσφέρει υψηλή πολιτική κάλυψη για ψηφοθηρικούς ή άλλους λόγους, που πρέπει προφανώς να διερευνηθούν και που πάντως παρέχουν σοβαρές ενδείξεις ευθείας εμπλοκής του άλλοτε ως ηθικός αυτουργός (όταν πιέζει και επιτυγχάνει παράνομες πληρωμές από το Δ.Σ. του ΟΠΕΚΕΠΕ) και άλλοτε ως άμεσος ή απλός συνεργός (όταν απομακρύνει τα μη ελεγχόμενα πρόσωπα όπως ο Ευ. Σημανδράκος, ή όταν παρεμποδίζει τη διαδικασία των ελέγχων, εξαφανίζει καταγγελίες ή μεθοδεύει διώξεις σε βάρος τίμιων υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ στην εγκληματική δραστηριότητα του εν λόγω κυκλώματος».

Η πρόταση ΣΥΡΙΖΑ – ΝΕΑΡ

Στο αίτημα των δύο κομμάτων προτείνεται η σύσταση Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης κατά των πρώην υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη, για τα αδικήματα της:

– Συνέργειας σε κακουργηματική απιστία κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τελεσθείσα από κοινού και κατ’ επανάληψη, με ζημία άνω των 120.000 ευρώ.

– Ηθικής αυτουργίας σε κακουργηματική απιστία κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε., τελεσθείσα από κοινού και κατ’ επανάληψη, με ζημία άνω των 120.000 ευρώ,καθώς και για οποιοδήποτε άλλο έγκλημα προκύψει, κατά την διενεργηθησόμενη Προκαταρκτική Εξέταση.

Όπως αναφέρουν τα δύο κόμματα: Οι κύριοι Βορίδης και Αυγενάκης, πρέπει να διερευνηθεί αν ζημίωσαν τους οικονομικούς πόρους της ΕΕ, με σκοπό να ωφελήσουν φυσικά πρόσωπα να λάβουν παράνομες επιδοτήσεις, σύμφωνα και με τα στοιχεί που περιλαμβάνονται στη δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Εξεταστική – Προανακριτική: Οι διαφορές

Σύμφωνα με το άρθρο 145 του Κανονισμού της Βουλής «οι εξεταστικές επιτροπές έχουν όλες τις αρμοδιότητες των ανακριτικών αρχών, καθώς και του εισαγγελέα πλημμελειoδικών, και ενεργoύν κάθε αναγκαία, κατά την κρίση τους, έρευνα για την επίτευξη τoυ σκοπού για τoν oπoίo συστάθηκαν». Η Εξεταστική έχει δικαίωμα να ζητεί προφορικές ή γραπτές πληροφορίες από δημόσιες αρχές, να καλεί (ακόμα και με βίαια προσαγωγή) και να εξετάζει μάρτυρες, να ενεργεί αυτοψία ή να διατάσσει πραγματογνωμοσύνη με τους όρους και τις διατυπώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις τoυ Kώδικα Πoινικής Δικoνoμίας. Στο τέλος των εργασιών καταθέτει πόρισμα, ενώ αν από τις έρευνες προκύψουν ενδείξεις – αποδείξεις τέλεσης ποινικών αδικημάτων από μέλη της κυβέρνησης υπάρχει η δυνατότητα κατάθεσης πρότασης Προανακριτικής.

Για την συγκρότηση Προανακριτικής Επιτροπής πρέπει να υπερψηφίσουν τουλάχιστον 151 βουλευτές. Σύμφωνα με το άρθρο 86 του Συντάγματος, «μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, όπως νόμος ορίζει. Απαγορεύεται η θέσπιση ιδιώνυμων υπουργικών αδικημάτων».

Οι προανακριτικές συγκροτούνται για να διερευνηθεί ενδεχόμενη τέλεση συγκεκριμένων ποινικών αδικημάτων από συγκεκριμένα μέλη της κυβέρνησης και εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος. Οι εργασίες της Επιτροπής είναι μυστικές, ενώ το τελικό πόρισμα δέχεται ή απορρίπτει την παραπομπή των πολιτικών προσώπων στο Δικαστικό Συμβούλιο.

Με την έγκριση από την Βουλή, της πρότασης της ΝΔ, αυτή θα είναι δεύτερη Εξεταστική, μετά την Επιτροπή για και την σύμβαση 717 του σιδηρόδρομου.