Η CDU αναμένεται να είναι πρώτο κόμμα στη Γερμανία, όμως ο Μερτς θα δυσκολευτεί στο σχηματισμό κυβέρνησης και θα έχει απέναντι την ακροδεξιά.
Οι Γερμανοί προσέρχονται σήμερα στις κάλπες, σε μία σπάνια για τα γερμανικά δεδομένα περίπτωση πρόωρων εκλογών, και όλη η Ευρώπη κρατά την ανάσα της.
Διότι η άνοδος της ξενοφοβικής Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), με τη στήριξη Μασκ- Τραμπ αλλά και της Ρωσίας, αλλάζει το πολιτικό τοπίο στη Γερμανία, η οποία – κακά τα ψέματα- μαζί με τη Γαλλία αποτελεί τη σπονδυλική στήλη της Ευρώπης.
Και φυσικά τα τεκταινόμενα στη Γερμανία αφορούν εμμέσως πλην σαφέστατα και την Ελλάδα. Όπως όλα δείχνουν, παρά τις δυσκολίες, ο Φριντριχ Μερτς των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) θα είναι πιθανότατα ο επόμενος καγκελάριος, που θα κληθεί να λάβει κρίσιμες αποφάσεις. Την ώρα που η ΕΕ ακόμη αναζητεί κοινό βηματισμό απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ, που “τα βρίσκει” με τον Βλάντιμιρ Πούτιν για την Ουκρανία, ερήμην όλων.
Για παράδειγμα, στο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν τις προτάσεις της Κομισιόν για την ευρωπαϊκή άμυνα. Και αυτό που “καίει” την Ελλάδα είναι να ληφθούν επιτέλους αποφάσεις για εφαρμογή της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.
Διότι εφόσον οι δαπάνες θα εξαιρούνται αυτομάτως από την καταμέτρηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, η κυβέρνηση θα βρει το δημοσιονομικό χώρο για να προχωρήσει σε πιο γενναία μέτρα. Τα οποία κρίνονται πολιτικά αναγκαία, δεδομένου και του δύσκολου πολιτικού κλίματος με τα Τέμπη στην επικαιρότητα.
Η Γερμανία παραδοσιακά διαφωνεί με όποια μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης, όπως και με κάθε μορφή κοινού δανεισμού, ενώ οι χώρες του νότου – και η Ελλάδα φυσικά- ζητούν ένα κοινό τρόπο χρηματοδότησης κοινών αμυντικών έργων.
Αλλά ο Μερτς, εφόσον όπως όλα δείχνουν γίνει καγκελάριος, θα είναι αποδυναμωμένος πολιτικά, όχι μόνο γιατί η AfD θα είναι πιθανότατα αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά γιατί το ποσοστό της CDU σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις θα είναι κάτω του 30%.
Το “μαγικό 30%” θα σήμαινε ότι ο Μερτς θα χρειαζόταν μόνο έναν κυβερνητικό εταίρο, ενώ διαφορετικά μπορεί να χρειαστεί δύο, αφήνοντας την AfD να “παίζει μπάλα” στην αντιπολίτευση. Αλλά με περισσότερους από δύο κυβερνητικούς εταίρους τα πράγματα γίνονται περίπλοκα. Άλλωστε η κυβέρνηση του Ολαφ Σολτς κατέρρευσε και γιατί δεν μπορούσε να συμβιβάσει τα “θέλω” Σοσιαλδημοκρατών (SPD), Πρασίνων και Φιλελεύθερων (FDP).
Διαχρονικά άλλωστε ο “σκληρός πυρήνας” του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος ήταν το 30% συν. Μόνο το 2021 με τον Αρμιν Λασετ είχε πέσει η CDU στο 24,1%, με αποτέλεσμα τελικά να βρεθεί ο Σολτς στην καγκελαρία.
Το πολύπλοκο γερμανικό εκλογικό σύστημα
Βέβαια, λόγω της γερμανικής ιστορίας, το εκλογικό σύστημα στη Γερμανία δεν ευνοεί μονοκομματικές κυβερνήσεις (μόνο μία φορά έχει εκλεγεί μονοκομματική κυβέρνηση τα τελευταία 60 χρόνια).
Διαθέτει όμως επίσης δικλείδες, όπως το όριο 5% για είσοδο στη Βουλή. Οι δικλείδες αυτές αποτρέπουν την εύκολη είσοδο μικρών και κατά κανόνα εξτρεμιστικών κομμάτων στη Βουλή. Και ταυτόχρονα εμποδίζουν τον κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού, όπως είχε συμβεί τη δεκαετία του 1920, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο το σχηματισμό κυβερνήσεων πλειοψηφίας με τα γνωστά αποτελέσματα…
Ούτε πανίσχυρες μονοκομματικές κυβερνήσεις λοιπόν, ούτε κατακερματισμός σε σημείο ακυβερνησίας. Τα παθήματα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης έγιναν πικρά μαθήματα. Και οδήγησαν σε ένα περίπλοκο και ταυτόχρονα ισορροπημένο σύστημα ανάδειξης αντιπροσώπων του γερμανικού λαού στη Βουλή.
Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε πως η αντίστοιχη με την καθ’ ημάς Βουλή, είναι το Bundestag, τα μέλη του οποίου εκλέγονται κατευθείαν από τους πολίτες. Στη Γερμανία υπάρχει και το Bundesrat, που απαρτίζεται από τα μέλη των κυβερνήσεων και των κοινοβουλίων των ομοσπονδιακών κρατιδίων (τα οποία εκλέγονται με τοπικές εκλογές που διεξάγονται σε διαφορετικό χρόνο σε κάθε κρατίδιο), με αναλογική κατανομή βάσει του πληθυσμού του κάθε κρατιδίου.
Εάν σας φαίνονται ήδη περίπλοκα τα πράγματα, διαβάστε πως εκλέγεται το Bundestag, το οποίο καταρχήν δεν έχει σταθερό αριθμό μελών.
Από το 2002 το γερμανικό Κοινοβούλιο έχει τουλάχιστον 598 βουλευτές. Ο τελικός αριθμός όμως των εδρών στο Bundestag διαμορφώνεται με βάση το πόσοι βουλευτές θα εκλεγούν με απευθείας ψήφο από τους πολίτες (Direktmandat) και πόσοι θα εκλεγούν με λίστα.
Πρώτη και δεύτερη ψήφος
Οι Γερμανοί πολίτες έχουν λοιπόν δύο ψήφους: Η πρώτη είναι με σταυρό προτίμησης για υποψήφιο βουλευτή της περιφέρειας του (Erststimme) και η δεύτερη αφορά το κόμμα που επιλέγει (Zweitstimme). Μπορεί κάποιος να ψηφίσει διαφορετικό βουλευτή στην περιφέρεια του και διαφορετικό κόμμα με τη δεύτερη ψήφο του.
Οι μισές από τις 598 “σταθερές” έδρες κατανέμονται στους βουλευτές που κερδίζουν την απλή πλειοψηφία των ψήφων στις συνολικά 299 εκλογικές περιφέρειες. Αυτοί είναι οι βουλευτές που εκλέγονται με τη λεγόμενη άμεση εντολή (Direktmandat).
Η κατανομή των υπόλοιπων 299 εδρών εξαρτάται από την ψήφο που θα δώσουν οι Γερμανοί πολίτες όχι σε πρόσωπα, αλλά σε κόμματα, δηλαδή από τη δεύτερη ψήφο, τη λεγόμενη Zweitstimme.
Ανάλογα με το ποσοστό που θα λάβει κάθε κόμμα παγγερμανικά, εκλέγει υποψήφιους από τις λεγόμενες λίστες των 16 ομοσπονδιακών κρατιδίων. Οι λίστες των κρατιδίων συγκροτούν μία ομοσπονδιακή λίστα, με πρώτο σε αυτή για κάθε κόμμα τον υποψήφιο καγκελάριο και από εκεί και πέρα κατανέμονται οι έδρες αναλογικά ανά κρατίδιο.
Επομένως εάν ένα κόμμα πάρει το 30% των δεύτερων ψήφων (Zweitstimme) σε ομοσπονδιακό επίπεδο, εκτιμάται ότι θα πάρει το 30% των εδρών στο Bundestag ή και περισσότερων, ανάλογα με τις απευθείας εντολές (Direktmandat).
Τα παράδοξα που αυξάνουν τον αριθμό βουλευτών
Δηλαδή για παράδειγμα σε ένα κρατίδιο μπορεί ένα κόμμα να εκλέγει έξι βουλευτές με βάση τη δεύτερη ψήφο και ταυτόχρονα τρεις εκ των υποψηφίων βουλευτών του κόμματος στο συγκεκριμένο κρατίδιο να εκλέγονται με την απευθείας ψήφο.
Σε αυτή την περίπτωση, οι τρεις βουλευτές που έχουν εκλεγεί με την απευθείας εντολή, θα καταλάβουν τις τρεις πρώτες έδρες, ανεξαρτήτως της σειράς στην οποία βρίσκονται στη λίστα του κόμματος και οι άλλες τρεις έδρες θα καλυφθούν από τους τρείς πρώτους της λίστας ή τους τρεις επόμενους εάν κάποιοι απευθείας εκλεγμένοι είναι και στις πρώτες θέσεις της λίστας.
Μπορεί όμως -και αυτό συμβαίνει συχνά- σε ένα κρατίδιο ένα κόμμα να εκλέγει τρεις βουλευτές με βάση τη δεύτερη ψήφο σε ένα κρατίδιο, αλλά ταυτόχρονα να εκλέγονται έξι βουλευτές με απευθείας εντολή στο ίδιο κρατίδιο. Σε αυτή την περίπτωση θα εκλεγούν και οι έξι βουλευτές και για να εξισορροπηθούν αυτές οι πλεονασματικές έδρες, χορηγείται αντίστοιχος αριθμός εδρών αναλογικά στα υπόλοιπα κόμματα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα συχνά ο αριθμός των μελών του Bundestag να καταλήγει πολύ μεγαλύτερος από 598. Το 2013 για παράδειγμα είχαν εκλεγεί 630 μέλη του Bundestag. Όσοι και να είναι πάντως, αυτοί εκλέγουν Καγκελάριο, όπως εμμέσως εκλέγεται στα καθ’ ημάς Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής κυβέρνηση και πρωθυπουργός.
Το πολιτικό τοπίο στη Γερμανία σήμερα
Σημειωτέον δε ότι λόγω του εκλογικού νόμου στη Γερμανία το κατώφλι σχηματισμού κυβέρνησης είναι στην πραγματικότητα κοντά στο στο 48%, ανάλογα με το πόσα κόμματα μείνουν εκτός Βουλής και πόσο μεγάλο είναι το ποσοστό των μη εκπροσωπούμενων κομμάτων στη Βουλή.
Είναι προφανές ότι η CDU παρότι σταθερά πρώτη στις δημοσκοπήσεις απέχει πάρα πολύ από αυτό το κατώφλι, ακόμη και από το κρίσιμο όριο του 30%. Γεγονός που σημαίνει ότι με την SPD στο 16% καθίσταται δύσκολο ακόμη και το σενάριο του “μεγάλου συνασπισμού” που έχει πολλάκις διασφαλίσει την ύπαρξη κυβέρνησης στη Γερμανία. Έτερος πιθανός κυβερνητικός εταίρος είναι οι Πράσινοι που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις είναι στο 14%.
Κυβέρνηση βέβαια λογικά θα σχηματιστεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αλλά η ξενοφοβική AfD θα είναι στην περίπτωση “μεγάλου συνασπισμού” αξιωματική αντιπολίτευση. Και θα πιέζει την κυβέρνηση, ιδίως το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, για το μεταναστευτικό και όχι μόνον.
Την AfD έχει στηρίξει ποικιλοτρόπως ο Ελον Μασκ, αλλά έχουν υπάρξει καταγγελίες και για ρώσικη εκστρατεία παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπέρ του ακροδεξιού κόμματος. Έχουν καταγραφεί μάλιστα ψεύτικα προφίλ με εικόνες όμορφων γυναικών, που είναι όμως ξεκάθαρα κατασκευασμένες από ΑΙ, τα οποία ανέβαζαν ακροδεξιές, ξενοφοβικές, φιλορωσικές και φιλοτραμπικές αναρτήσεις.
Η AfD σε κάθε περίπτωση αντλεί ψηφοφόρους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για αυτό και έχει ανεβάσει τα ποσοστά της στις νεότερες ηλικίες, όπως όμως και το αριστερό κόμμα Die Linke.
Η υποκρισία και της γερμανικής Ακροδεξιάς
Σημειωτέον ότι μία εβδομάδα πριν τις γερμανικές εκλογές, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς όχι μόνο επιτέθηκε στην ΕΕ από το Μόναχο, αλλά συναντήθηκε και με την υποψήφια καγκελάριο της AfD Αλις Βάιντελ.
Η οποία Βάιντελ κατά τη συνήθη ακροδεξιά υποκρισία το παίζει πατριώτισσα, αλλά είναι φορολογικός κάτοικος Ελβετίας για να μην πληρώνει φόρους στη Γερμανία… Ενώ παρότι η AfD προπαγανδίζει κατά των ξένων και των μειονοτήτων όπως οι ομοφυλόφιλοι, η Βάιντελ είναι παντρεμένη με μία γυναίκα από τη Σρι Λάνκα.
Είναι όμως το μοντέρνο (διπλό) πρόσωπο της άκρας δεξιάς, που απευθύνεται στους Γερμανούς οι οποίοι τα βγάζουν δύσκολα πέρα στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο ότι η AfD σημειώνει υψηλά ποσοστά στα κρατίδια της πρώην ανατολικής Γερμανίας τα οποία ποτέ δεν ορθοπόδησαν οικονομικά.
Μάλιστα η AfD απευθύνεται και σε μετανάστες ψηφοφόρους όπως πχ οι Τούρκοι 3ης και 4ης γενιάς, με αναρτήσεις υπέρ του Ερντογάν, την ώρα που υιοθετεί αντί- ισλαμική ρητορική. Αλλά και σε εβραϊκής καταγωγής Γερμανούς ψηφοφόρους που ανησυχούν για τη μετανάστευση μουσουλμάνων.
Πηγή: news247.gr
