Πέραν των ερευνών που γίνονται για το Pfizergate από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έχει να αντιμετωπίσει, κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για την επανεκλογή της, ακόμα ένα σκάνδαλο, καθώς κατηγορείται από Επιτρόπους και πολλούς ευρωβουλευτές για τις «ευνοϊκές» προσλήψεις που έγιναν κατά την διάρκεια της θητείας της.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα της Liberation, η πρόεδρος της Κομισιόν διόρισε τον Γερμανό Χριστιανοδημοκράτη Μάρκους Πίπερ σε θέση «συμβούλου» για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με μισθό 20.000 ευρώ μηνιαίως, παρόλο που ο ρόλος αυτός δεν προβλέπεται από τον εσωτερικό κανονισμό.
Το Piepergate
Όλα ξεκίνησαν στις 31 Ιανουαρίου, όταν με δελτίο Τύπου της Κομισιόν ανακοινώθηκε ότι η Επιτροπή προχώρησε στον διορισμό του Markus Pieper, 60 ετών, ως «εκπρόσωπο της ΕΕ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ)» και, όπως έγραφε, «θα αναφέρεται απευθείας στην Πρόεδρο Ursula von der Leyen», παρόλο που βάσει των κανονισμών διοικητικά αναφέρεται στη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς, της οποίας προΐσταται ο Γάλλος Επίτροπος Thierry Breton.
Αυτός ο διορισμός, που εκ πρώτης όψεως ήταν καθαρά διοικητικός, πήρε διαφορετική τροπή όταν έγινε γνωστό ότι ο Markus Pieper ήταν ευρωβουλευτής από το 2004 (εκλεγμένος από τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία) και επικεφαλής της αντιπροσωπείας του CDU-CSU (κόμμα της Von der Leyen) στην ομάδα του ΕΛΚ (συντηρητικό) στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Αυτό που δεν αναφέρει το δελτίο Τύπου είναι ότι διορίστηκε «ανώτερος σύμβουλος» με βαθμό AD 15, το επίπεδο ενός γενικού διευθυντή, την υψηλότερη θέση στην ευρωπαϊκή διοίκηση. Δεν λέει επίσης τίποτα για το γεγονός ότι η θέση αυτή ήταν προηγουμένως τιμητική.
Πώς η Φον ντερ Λάιεν κατάφερε να τον διορίσει
Το πρόβλημα σε αυτόν τον διορισμό είναι ότι η αξιολόγηση του ήταν πολύ χαμηλή, τόσο που καθιστούσαν αδύνατο να τοποθετηθεί ο Pieper κατευθείαν σε αυτη τη θέση. Μετά την προκήρυξη διαγωνισμού που δημοσιεύθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2023, επιλέχθηκαν τελικά τρεις υποψήφιοι από τον «μακρύ κατάλογο» που καταρτίστηκε από τα εσωτερικά όργανα της Επιτροπής.
Στην κορυφή της λίστας ήταν η Martina Dlabajová, ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων από την Τσεχική Δημοκρατία, ακολουθούμενη από την Anna Stellinger, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια της Συνομοσπονδίας Σουηδικών Επιχειρήσεων, και τέλος ο Markus Pieper (του οποίου οι αξιολογήσεις ήταν 30% χαμηλότερες από εκείνες των δύο γυναικών). Η επιλογή του Τιερί Μπρετόν έπεσε στην πρώτη της κατάταξης, η οποία έχει επίσης τα προσόντα της γυναίκας και κυρίως της υπηκόου μιας χώρας που υποεκπροσωπείται στη διοίκηση.
Από ότι φαίνεται η Ursula von der Leyen δεν είναι από εκείνες που αφήνουν τις διαδικασίες να μπουν εμπόδιο στην εκστρατεία της για να κερδίσει το χρίσμα του CDU. Εκμεταλλευόμενη την απουσία του Breton, ο οποίος συμμετείχε σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Άμυνας, πρότεινε τον διορισμό του Pieper στη συνεδρίαση του σώματος στις 31 Ιανουαρίου. Οι παρόντες Επίτροποι δεν είδαν τίποτα περίεργο στην πρόταση της προέδρου. Για να μπορέσει να αποτρέψει δε τον Breton από το να αντισταθεί, ο Bjoern Seibert πήρε την προφύλαξη να μην θέσει το θέμα στη συνεδρίαση των 27 επικεφαλής των υπουργικών συμβουλίων που προετοιμάζει το κολλέγιο.
Τρεις εβδομάδες αργότερα, στο Βερολίνο, η Von der Leyen κέρδισε την υποστήριξη του κόμματός της για μια δεύτερη θητεία. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας αποδοχής της, ανέφερε τρεις φορές τον Markus Pieper, αναφερόμενη μάλιστα σε αυτόν ως «Ευρωπαίο Επίτροπο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις», κάτι που ο Τιερί Μπρετόν δεν εκτίμησε καθόλου, καθώς αυτό είναι ένα από τα καθήκοντά του.
Η επιστολή των Επιτρόπων κατά της Φον ντερ Λάιεν
Οι ενέργειες της προέδρου της Κομισιόν προκάλεσαν πρωτοφανή κατακραυγή. Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής, η Τσέχα Vera Jourová, δήλωσε αμέσως «πολύ απογοητευμένη» που η υποψήφια από την χώρα της δεν πήρε τη θέση. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι ευρωβουλευτές των ομάδων Renew (Αναγέννηση), Σοσιαλιστές, Οικολόγοι και Ριζοσπαστική Αριστερά, χωρίς τις ψήφους των οποίων η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν έχει καμία πιθανότητα να επανεκλεγεί, αμφισβήτησαν, με γραπτή ερώτηση στις 29 Φεβρουαρίου, «τη διαφάνεια» της διαδικασίας επιλογής και αναρωτήθηκαν για την «επιρροή» που άσκησε στην υπόθεση αυτή ο πρόεδρος της ευρωπαϊκής εκτελεστικής εξουσίας.
Τέλος, τέσσερις Επίτροποι – ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, ο Ιταλός σοσιαλιστής Πάολο Τζεντιλόνι, ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ, ο σοσιαλιστής Ζοζέπ Μπορέλ, και ο επίτροπος Κοινωνικών Υποθέσεων και ηγέτης των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, Νικολά Σμιτ – έστειλαν επιστολή στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις 27 Μαρτίου ζητώντας της να συγκαλέσει συνεδρίαση του Σώματος για να επανεξετάσει τον διορισμό του Μάρκους Πίπερ.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται
Το «Piepergate» δεν είναι η μοναδική πρόσληψη που έκανε κατά αυτόν τον τρόπο, η Φον ντερ Λάιεν, κατά την θητεία της στο τιμόνι της Κομισιόν. Το περασμένο καλοκαίρι, η πρόεδρος της Κομισιόν, προσπάθησε να επιβάλει έναν Αμερικανό στη θέση του επικεφαλής οικονομολόγου της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, κατά παράβαση των εσωτερικών κανόνων που καθιστούν την κατοχή μιας από τις είκοσι επτά εθνικότητες της Ένωσης προϋπόθεση για την απόκτηση μιας τέτοιας θέσης. Τελικά, αναγκάστηκε να υποχωρήσει υπό την πίεση της Γαλλίας και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (και η θέση δεν έχει ακόμη πληρωθεί, παρόλο που είχε δικαιολογήσει αυτή την πιθανή εξαίρεση για λόγους εξαιρετικά επείγοντες…).
Ακόμη, τον Δεκέμβριο του 2019, αμέσως μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της, προσέφερε στον σύμβουλό της σε θέματα επικοινωνίας, τον Γερμανό Γενς Φλόσντορφ, πρώην δημοσιογράφο της δημοφιλούς γερμανικής εφημερίδας Bildzeitung, τη θέση του διευθυντή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δίνοντας του το βαθμό AD 15 (αποδοχές 1,2 εκατομμύρια ευρώ για πέντε χρόνια) και τη θέση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή, κάτι που είναι πρωτοφανές για κάποιον που δεν είναι καν εκπρόσωπος της Επιτροπής: ο ρόλος του περιορίζεται μόνο στην προώθηση της εικόνας της προέδρου και στην επαφή με τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης.
Επίσης, δόθηκε ένα διαμέρισμα στις εγκαταστάσεις της Επιτροπής, ενώ συνεχίζει να λαμβάνει το μισό επίδομα στέγασης (δηλαδή 120.000 ευρώ για πέντε χρόνια επιπλέον του μισθού του που ξεπερνά τα 30.000 ευρώ μηνιαίως).
Συνεχίζονται οι έρευνες για το Pfizergate
Τους τελευταίους μήνες την έρευνα για τις διαπραγματεύσεις για τα εμβόλια μεταξύ της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και του CEO της Pfizer, έχουν αναλάβει οι ερευνητές της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνά την πρόεδρο της Κομισιόν για «παρέμβαση σε δημόσια καθήκοντα, καταστροφή SMS, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων», σύμφωνα με νομικά έγγραφα που αποκαλύπτει σε δημοσίευμα του, το POLITICO. Ενώ οι εισαγγελείς της EPPO ερευνούν τα φερόμενα ποινικά αδικήματα, δεν έχει απαγγελθεί ακόμη κατηγορία σε κανέναν σε σχέση με την υπόθεση.
Η έρευνα ξεκίνησε αρχικά από τις βελγικές δικαστικές αρχές στην πόλη της Λιέγης στις αρχές του 2023 μετά από ποινική καταγγελία που υπέβαλε ο τοπικός λομπίστας Frédéric Baldan. Αργότερα προσχώρησαν η ουγγρική και η πολωνική κυβέρνηση – αν και η τελευταία βρίσκεται στη διαδικασία απόσυρσης της καταγγελίας της μετά την εκλογική νίκη μιας φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τουσκ.
Και μόνο το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διερευνά την υπόθεση φέρει τον κίνδυνο να εξεταστεί περαιτέρω ο ρόλος του προέδρου της Επιτροπής στην με συμφωνία για τα εμβόλια, η αξία της οποίας εκτιμάται ότι ξεπερνούσε τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Η EPPO ηγείται πανευρωπαϊκών ερευνών για οικονομικά εγκλήματα και θεωρητικά θα μπορούσε να κατάσχει τηλέφωνα και άλλο σχετικό υλικό από τα γραφεία της Επιτροπής ή σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η πατρίδα της φον ντερ Λάιεν, η Γερμανία.
Τι σημαίνει πολιτικά η ανάληψη της ευθύνης από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Ως προς το πολιτικό σκέλος, η εξέλιξη αυτή φέρνει την επικεφαλής της Κομισιόν εξ απροόπτου, καθώς ετοιμάζεται να επανεκλεγεί και να χρηματίσει μία δεύτερη θητεία στην Επιτροπή. Το ευρωπαϊκό αυτό όργανο έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να αποκαλύψει το περιεχόμενο των γραπτών μηνυμάτων ή ακόμη και να επιβεβαιώσει την ύπαρξή τους.
Η συμφωνία, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο αποκορύφωμα της πανδημίας το 2021, θεωρήθηκε αρχικά ως θρίαμβος της φον ντερ Λάιεν. Όμως η τεράστια ποσότητα των εμβολίων που αγοράστηκαν έχει έκτοτε εγείρει πολλά ερωτήματα, με το POLITICO να αποκαλύπτει στα τέλη του περασμένου έτους ότι υπήρχαν σπαταλημένες δόσεις αξίας τουλάχιστον 4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η σύμβαση εμβολίων με την Pfizer έχει έκτοτε επαναδιαπραγματευτεί.
Σημειώνεται δε ότι οι λεπτομέρειες της υπόθεσης δεν είναι δημόσιες, αλλά οι γνώστες της υπόθεσης δήλωσαν, ότι ενώ η καταγγελία της Ουγγαρίας είναι διαφορετική από εκείνη του Baldan, επικεντρώνεται στην ίδια ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων μετάξύ Μπουρλά και Φον ντερ Λάιεν. Η καταγγελία της Πολωνίας κινείται στο ίδιο μήκος κύματος, είπαν οι δύο άνθρωποι που γνωρίζουν τις λεπτομέρειες της υπόθεσης.
