Σε μία εξέλιξη, που συνιστά μείζον πλήγμα στον βασικό πυλώνα της οικονομικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ κηρύσσει παράνομους τους περισσότερους από τους δασμούς που είχε επιβάλει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Η απόφαση εκδόθηκε ομόφωνα από τριμελές δικαστήριο στο Μανχάταν και δικαιώνει τις ελεγχόμενες από Δημοκρατικούς Πολιτείες και τις μικρές επιχειρήσεις που είχαν προσφύγει εναντίον της κυβέρνησης.
Το δικαστήριο απεφάνθη ότι ο Τραμπ έκανε κατάχρηση της νομοθεσίας περί «διεθνούς οικονομικής έκτακτης ανάγκης» για να επιβάλει σειρά δασμών με το πρόσχημα της εθνικής απειλής, χωρίς να πληρούνται οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις.
Η απόφαση δίνει διορία 10 ημερών στην κυβέρνηση για να την «υλοποιήσει», χωρίς όμως να ορίζει συγκεκριμένα μέτρα για την άρση των δασμών.
Ποιοι δασμοί εξαιρούνται της απόφασης
Η απόφαση αφορά τον ενιαίο δασμό του 10% σε όλες τις εισαγωγές, τους αυξημένους δασμούς κατά της Κίνας, της Ε.Ε. και άλλων χωρών, καθώς και τους δασμούς που σχετίζονται με τη φαιντανύλη και επιβλήθηκαν σε Κίνα, Καναδά και Μεξικό.
Εξαιρούνται οι δασμοί που επιβλήθηκαν βάσει άλλων διατάξεων, όπως το Άρθρο 232 (χάλυβας και αλουμίνιο) και το Άρθρο 301 (οχήματα και άλλα προϊόντα), οι οποίοι παραμένουν σε ισχύ.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε ήδη έφεση στο Ομοσπονδιακό Εφετείο, ενώ η υπόθεση ενδέχεται να καταλήξει τελικά στο Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς διακυβεύονται τρισεκατομμύρια δολάρια παγκόσμιου εμπορίου. Μέχρι τότε, οι δασμοί που κρίθηκαν παράνομοι παραμένουν μπλοκαρισμένοι, εκτός αν το εφετείο επιτρέψει την προσωρινή επαναφορά τους κατά τη διάρκεια της εκδίκασης.
«Ανύπαρκτη έκτακτη ανάγκη»
Η απόφαση συνιστά μία από τις σοβαρότερες δικαστικές ήττες της κυβέρνησης Τραμπ, εν μέσω κύματος προσφυγών κατά προεδρικών διαταγμάτων που αμφισβητούν τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας.
Άλλες προσφυγές αφορούν τις μαζικές απολύσεις ομοσπονδιακών υπαλλήλων, τον περιορισμό του δικαιώματος ιθαγένειας κατά γέννηση και τις μονομερείς περικοπές δαπανών που είχε εγκρίνει το Κογκρέσο.
Οι δικαστές απορρίπτουν το επιχείρημα ότι ο πρόεδρος είχε δικαίωμα να επιβάλει δασμούς με βάση τον νόμο περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Εκτάκτου Ανάγκης (IEEPA), ο οποίος προβλέπει περιορισμένα μέτρα σε περίπτωση απειλής, κυρίως στον τομέα των χρηματοοικονομικών συναλλαγών και όχι του εμπορίου.
Ο Τραμπ είχε επικαλεστεί τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ και την εισαγωγή ναρκωτικών ως «εθνικές απειλές». Ωστόσο, το δικαστήριο επισημαίνει ότι οι δικηγόροι του παραδέχθηκαν πως στόχος των δασμών ήταν να «ασκήσουν πίεση» σε άλλες χώρες για καλύτερες εμπορικές συμφωνίες — κάτι που δεν συνάδει με τον σκοπό του νόμου.
«Το επιχείρημα περί “πίεσης” της κυβέρνησης ισοδυναμεί με παραδοχή ότι ο άμεσος στόχος των δασμών είναι απλώς να επιβαρύνουν τις χώρες που στοχεύονται», γράφει το δικαστήριο, το οποίο απαρτίζεται από έναν δικαστή που διορίστηκε από τον Τραμπ, έναν από τον Ομπάμα και έναν από τον Ρέιγκαν.
Χωρίς δίκη – οριστική ήττα
Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόφαση εκδόθηκε με διαδικασία συνοπτικής κρίσης (summary judgment), δηλαδή χωρίς δίκη, καθώς το δικαστήριο θεωρεί ότι τα στοιχεία αρκούν για την τελική κρίση υπέρ των προσφευγόντων.
Οι διατάξεις του Τραμπ περί παγκόσμιων δασμών και οι επακόλουθοι δασμοί κατά χωρών που αντέδρασαν (όπως η Κίνα) κρίνονται ότι υπερέβησαν τη συνταγματική εξουσία του προέδρου.
Ο τρίτος επίμαχος δασμός, κατά Μεξικού και Καναδά λόγω ναρκωτικών, κρίνεται επίσης παράνομος, καθώς «δεν επιχειρεί στην πράξη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της διακίνησης».
Ποιος προσέφυγε κατά του Τραμπ
Η αγωγή προήλθε από το Liberty Justice Center, συντηρητικό νομικό οργανισμό που εκπροσωπεί μικρές επιχειρήσεις. Το σκεπτικό του είναι ότι τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ «δεν συνιστούν έκτακτη ανάγκη ούτε ασυνήθιστη ή εξαιρετική απειλή» και ότι ακόμη και αν θεωρηθούν τέτοια, ο νόμος δεν εξουσιοδοτεί τον πρόεδρο να επιβάλει οριζόντιους δασμούς.
Οι Πολιτείες που ελέγχονται από τους Δημοκρατικούς υποστηρίζουν ότι οι δασμοί συνιστούν τεράστια φορολογική επιβάρυνση για τους Αμερικανούς καταναλωτές και παραβιάζουν τη συνταγματική αρμοδιότητα του Κογκρέσου. Κατηγορούν επίσης την κυβέρνηση ότι χρησιμοποίησε ψευδή επιχειρήματα περί καρτέλ και ναρκωτικών για να στοχοποιήσει εμπορικούς εταίρους.
Ο Λευκός Οίκος απαντά
Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κους Ντεσάι, απορρίπτει την απόφαση λέγοντας ότι «δεν είναι δουλειά των μη εκλεγμένων δικαστών να αποφασίζουν πώς αντιμετωπίζεται μια εθνική κρίση».
Προσθέτει ότι «η μη αμοιβαία μεταχείριση των ΗΠΑ από άλλες χώρες έχει προκαλέσει ιστορικά και επίμονα εμπορικά ελλείμματα», τα οποία «συνιστούν έκτακτη ανάγκη που αποδεκάτισε κοινότητες, άφησε πίσω εργαζόμενους και αποδυνάμωσε τη βάση της αμυντικής βιομηχανίας μας – γεγονότα που το δικαστήριο δεν αμφισβήτησε».
Οι αγορές πανηγυρίζουν
Ωστόσο, για τις αγορές, η απόφαση φέρνει ανάσα. Τα προθεσμιακά συμβόλαια στο Nasdaq 100 εκτινάσσονται έως και 2,1%, ενώ το δολάριο ενισχύεται και το γεν υποχωρεί.
Από τότε που ο Τραμπ υπέγραψε την επίμαχη διαταγή στις 2 Απριλίου, οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές είχαν μπει σε φάση έντονης αστάθειας, με τρισεκατομμύρια να προστίθενται ή να εξαφανίζονται από την αξία των μετοχών ανάλογα με τις φήμες για συμφωνίες, ιδιαίτερα με την Κίνα.
Τώρα, με την οριστική απόφαση του δικαστηρίου και την ελπίδα ακύρωσης των πιο αμφιλεγόμενων μέτρων, οι επενδυτές διαβάζουν μια πιθανή αποκλιμάκωση στη δασμολογική στρατηγική του Τραμπ — εκτός αν τα ανώτερα δικαστήρια αποφανθούν διαφορετικά.
Μέχρι τότε, το δόγμα «America First» στο εμπόριο έχει δεχτεί το πιο ισχυρό νομικό πλήγμα έως σήμερα.
Πηγή:naftemporiki.gr
