Μνημόνιο κατανόησης πρόκειται να υπογράψει πολύ σύντομα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την κυβέρνηση της Τυνησίας. Περιλαμβάνει οικονομικό πακέτο 105 εκατομμυρίων ευρώ για τη διαχείριση των συνόρων, τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, τις δραστηριότητες κατά της λαθρεμπορίας και τους επαναπατρισμούς μεταναστών.
Δεν πρόκειται για ένα νέο είδος συνεργασίας. Το πακέτο αυτό επικυρώθηκε από τους 27 οι οποίοι στην τελευταία σύνοδο κορυφής υπογράμμισαν «τη σημασία της ενίσχυσης και ανάπτυξης παρόμοιων στρατηγικών εταιρικών σχέσεων».
Πόσα χρήματα δαπανά όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση για να βάλει φρένο στις μεταναστευτικές ροές;
Εκτός από τα 6 δισεκατομμύρια που προορίζονται για την Τουρκία από το 2016, 60 εκατομμύρια αφορούν για ένα νέο πακέτο για τα Δυτικά Βαλκάνια, 120 εκατομμύρια την Αίγυπτο και 152 το Μαρόκο.
Κονδύλια δεν λαμβάνουν μόνο κοντινές χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Νιγηρία, για παράδειγμα, έλαβε 28,4 εκατομμύρια ως «υποστήριξη για τη μετανάστευση», το Μπαγκλαντές 55 εκατομμύρια και το Πακιστάν 59 εκατομμύρια για διαφορετικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της επανένταξης των πολιτών τους που επαναπατρίστηκαν από την Ευρώπη.
Στην πραγματικότητα, είναι πολύ δύσκολο να έχουμε μια γενική εικόνα όλων των χρημάτων που δαπανά η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως εξηγεί ο Σέρτζιο Καρέρα, ανώτερος ερευνητής στο CEPS, ο οποίος σχολιάζει την έλλειψη διαφάνειας.
«Το τοπίο που αφορά τα ευρωπαϊκά κονδύλια για το μεταναστευτικό είναι κατακερματισμένο και υπερ-σύνθετο. Έχουμε το AMIF (Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης), το οποίο είναι ένα ταμείο Εσωτερικών Υποθέσεων, αλλά έχουμε και ταμεία για την ανάπτυξη γειτονικών χωρών. Η σύνθετη εικόνα καθιστά ουσιαστικά αδύνατο να γίνει κατανοητό αν υπάρχει χρηματοδότηση και πού κατευθύνεται. Το πιο σύνθετο είναι το θέμα των επιπτώσεων που έχουν αυτά τα κονδύλια στα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία.
Το παράδειγμα της Λιβύης: Η αποστολή Sibmmil και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Μία από τις πιο ανησυχητικές καταστάσεις αφορά τη Λιβύη, όπου η ΕΕ ξεκίνησε το 2017 την αποστολή Sibmmil, ύψους 59 εκατομμυρίων ευρώ. Τότε παραδόθηκαν 9 πλοία για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και εκπαιδεύτηκαν πάνω από 100 μέλη της Λιβυκής Ακτοφυλακής, ένα σώμα που κατηγορείται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από πολλές ενώσεις καθώς και από αποστολή του ΟΗΕ.
Η Ολλανδή ευρωβουλευτής των Πρασίνων Τίνεκε Στρικ εξηγεί:
«Η έκθεση της διερευνητικής αποστολής των Ηνωμένων Εθνών του Μαΐου ήταν απολύτως σαφής. Ανέφερε ότι η λιβυκή ακτοφυλακή και άλλες κρατικές οντότητες που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ εμπλέκονται βαθιά σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ασχολούνται με το λαθρεμπόριο τη διακίνηση και τη δουλεία. Θέτουν ανθρώπους υπό κράτηση, τους βασανίζουν για να ωθήσουν τα μέλη της οικογένειας να τους πληρώσουν. Έτσι, εκβιάζουν τις οικογένειες των μεταναστών και αποκομμίζουν τεράστια κέρδη από την διακίνηση ανθρώπων. Αλλά αυτοί είναι φορείς που συνήθως χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. Ο ΟΗΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ΕΕ, με τη χρηματοδότησή της, συμβάλλει στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Στο πλαίσιο της «επιχειρησιακής εταιρικής σχέσης κατά της παράνομης διακίνησης ανθρώπων», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποσχέθηκε 40 εκατομμύρια για την καταπολέμηση εγκληματικών δικτύων στη βόρεια Αφρική.
Το ερώτημα είναι πόσο αποτελεσματικά ελέγχονται οι αποδέκτες αυτών των κονδυλίων.
Επίσκεψη Γιόχανσον στην Λαμπεντούζα
Το νησί της Λαμπεντούζα επισκέφθηκε σήμερα η ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον μαζί με τον Ιταλό υπουργό Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι.
«Θέλουμε να σας πούμε ότι η πρόκληση της μετανάστευσης δεν είναι μόνον ιταλική, αλλά ευρωπαϊκή», δήλωσε η Γιίόχανσον. Η Ιταλία βρίσκεται συνεχώς υπό μεγάλη πίεση και φέτος η πίεση αυτή αυξήθηκε σημαντικά, με πάνω από 65.000 αφίξεις, πολλές από τις οποίες εδώ στην Λαμπεντούζα. Η χώρα σας προσπαθεί να αντιμετωπίσει το φαινόμενο αυτό με κάθε τρόπο, ενέκρινε και νέους νόμους», πρόσθεσε η επίτροπος. Η ίδια τόνισε ότι «ο Ερυθρός Σταυρός βελτίωσε τις συνθήκες του hotspot του νησιού, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».
Ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι, από την μεριά του, δήλωσε ότι το hotspot του νησιού, δεν πρόκειται να μετατραπεί σε μόνιμο κέντρο παραμονής μεταναστών. «Για το μεταναστευτικό δεν υπάρχουν θαυματουργές λύσεις. Αλλά αυτό που επιθυμούμε, είναι να υπάρξει μια πιο αποτελεσματική διαχείριση του όλου φαινομένου, στην οποία η ανθρώπινη προσέγγιση να συμβαδίζει με την ασφάλεια», υπογράμμισε.
Σύμφωνα με τον Ιταλό υπουργό Εσωτερικών, «η απόλυτη προτεραιότητα παραμένει η καταπολέμηση της διεθνούς διακίνησης ανθρώπων, κάτι που αποτελεί επίσης κύριο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
ΕΕ: 996.000 αιτήματα ασύλου κατατέθηκαν το 2022
Περί τα 996.000 αιτήματα ασύλου κατατέθηκαν το 2022 στις ευρωπαϊκές χώρες, ο υψηλότερος αριθμός από το 2016, σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (AUEA).
Στους αιτούντες άσυλο, ο αριθμός των οποίων αναθεωρήθηκε προς τα επάνω σε σχέση με τα προσωρινά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Φεβρουάριο (966.000), προστίθενται 4 εκατομμύρια Ουκρανοί που έφυγαν από την χώρα τους μετά την ρωσική εισβολή και χαίρουν εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης ειδικού καθεστώτος προσωρινής προστασίας, διευκρινίζει η AUEA επισημαίνοντας την πίεση που ασκείται επί των εθνικών συστημάτων υποδοχής.
Οι αριθμοί αφορούν τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την Ελβετία, την Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν.
Οι αιτούντες άσυλο είναι κατά 71% άνδρες, προέρχονται κυρίως από την Συρία (138.000 αιτήσεις), το Αφγανιστάν (132.000), την Τουρκία (58.000), την Βενεζουέλα (51.000) και την Κολομβία (43.000).
Μέρος των αιτήσεων έχει κατατεθεί από ανθρώπους που έφθασαν νομίμως στην Ευρωπαϊκή Ενωση: είναι η περίπτωση των Κολομβιανών και των Βενεζουελάνων που έχουν πρόσβαση στην Ενωση χωρίς βίζα.
Κατά το διάστημα 2015-2016, κατά την διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη που προκάλεσε ο συριακός πόλεμος, ο αριθμός των αιτούντων άσυλο είχε φθάσει το 1,3 εκατομμύριο (2015) και 1,2 εκατομμύριο (2016).
Το 2022, πέντε χώρες συγκεντρώνουν το 70% των αιτήσεων ασύλου: Γερμανία (244.000), Γαλλία (156.000), Ισπανία (118.000), Αυστρία (109.000), Ιταλία (84.000).
Το 34% έχει λάβει θετική απάντηση, γεγονός που σημαίνει το υψηλότερο «ποσοστό αναγνώρισης» από το 2017. Οι εθνικότητες που έχουν τα υψηλότερα ποσοστά θετικών απαντήσεων είναι οι Σύροι (93%), οι Ουκρανοί (86%) και οι Ερυθραίοι (84%).
Ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων ανέρχεται σε 899.000.
Περί τις 42.000 αιτήσεις έχουν κατατεθεί από ασυνόδευτους ανηλίκους, τα δύο τρίτα των οποίων προέρχονται από το Αφγανιστάν και την Συρία.
