Ο Κύπριος Υπουργός Άμυνας Βασίλης Πάλμας μιλώντας στο «Πρώτο Θέμα» τονίζει ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανέτρεψε τη βεβαιότητα της ευρωπαϊκής ασφάλειας, αναγκάζοντας τις Βρυξέλλες να θέσουν την άμυνα στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.
«Έχουν αντιληφθεί και οι Ευρωπαίοι ότι δεν είναι άτρωτοι και ίσως κάτω από κάποιες συνθήκες να είναι ευάλωτοι», σημειώνει, εξηγώντας πως για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες η ΕΕ συζητά ανοιχτά το ενδεχόμενο ενός πολέμου στην Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ένωση ενεργοποίησε το πρόγραμμα SAFE, ένα μηχανισμό χαμηλότοκης δανειοδότησης των κρατών μελών μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με στόχο την ενίσχυση της αμυντικής τους ισχύος και την τόνωση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Η Κύπρος, όπως αναφέρει ο Κύπριος Υπουργός, έχει εξασφαλίσει €1,2 δισεκατομμύρια, με προθεσμία έως τις 30 Νοεμβρίου για να υποβάλει τη λίστα των αμυντικών αναγκών που επιθυμεί να χρηματοδοτηθούν. «Η χρηματοδότηση αυτή καλύπτει περίοδο πενταετίας», αναφέρει, προσθέτοντας ότι ο στόχος είναι διπλός, να ενισχυθεί ταυτόχρονα η άμυνα και η εγχώρια αμυντική βιομηχανία και οικονομία.
Ελλάδα και Κύπρος, ένα έθνος, δύο κράτη
«Είναι γνωστή η σχέση Κυπριακής και Ελληνικής Δημοκρατίας. Είναι δύο κράτη και είμαστε ένα έθνος», δηλώνει ο Βασίλης Πάλμας. Θεωρεί ότι το ουσιαστικό δεν είναι τα συνθήματα για το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, αλλά η πρακτική αλληλοστήριξη.
Η παρουσία των ελληνικών F-16 στην παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου, για την επέτειο της Κυπριακής Ανεξαρτησίας, είχε, όπως λέει, «ισχυρό συμβολισμό» και έστειλε μήνυμα ότι «η Ελλάδα κείται κοντά». Με τη σύγχρονη τεχνολογία, όπως εξηγεί, η αλληλοστήριξη είναι εφικτή «αν και εφόσον χρειαστεί».
Η ηλεκτρική διασύνδεση και το γεωπολιτικό στοίχημα
Αναφερόμενος στην ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης, ο Κύπριος Υπουργός Άμυνας ζητάει από την ΕΕ όχι μόνο χρηματοδότηση, αλλά και πολιτική εγγύηση ότι το έργο θα προχωρήσει ακόμη κι αν υπάρξουν εξωτερικές παρεμβάσεις. «Η ΕΕ γνωρίζει ποιο είναι το “κακό παιδί” στην περιοχή», λέει με νόημα, υπονοώντας την Τουρκία.
Αναγνωρίζει ότι η δημόσια συζήτηση μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας για το έργο δημιούργησε λανθασμένες εντυπώσεις, και καλεί να μείνουμε στις τοποθετήσεις Χριστοδουλίδη και Μητσοτάκη, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω αχρείαστη ένταση.
Δύο μέτρα και δύο σταθμά απέναντι σε Ρωσία και Τουρκία
Ο Κύπριος Υπουργός στηλιτεύει την ανισορροπία της ΕΕ, που τιμωρεί ορθώς τη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία αλλά αγνοεί την τουρκική κατοχή στην Κύπρο. «Δεν κρατούν ούτε τα προσχήματα», λέει χαρακτηριστικά, καταγγέλλοντας ότι ορισμένα κράτη όχι μόνο δεν περιορίζουν την Άγκυρα αλλά επιδιώκουν να τη συμπεριλάβουν στο πρόγραμμα SAFE, κάτι που χαρακτηρίζει «ανεπίτρεπτο».
«Οι πιέσεις για να συναινέσουμε στη συμμετοχή της Τουρκίας, είναι προς το παρόν χλιαρές, αλλά μπορεί να ενταθούν», προειδοποιεί, αποδίδοντας τις κινήσεις αυτές στο ΝΑΤΟ, το οποίο «πιέζει αφόρητα για ενίσχυση της Τουρκίας». Παρ’ όλα αυτά, ο Β. Πάλμας τονίζει τη σημασία της δήλωσης του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, ότι κανένα τρίτο κράτος εκτός ΕΕ δεν θα επωφεληθεί εις βάρος κράτους-μέλους.
Η Λευκωσία σε κάθε ευκαιρία επισημαίνει στους εταίρους της ότι θα ήταν εξόχως προβληματικό να ενισχυθεί μια χώρα που κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος και απειλεί τουλάχιστον δύο κράτη μέλη με πόλεμο, αμφισβητώντας τα κυριαρχικά τους δικαιώματα.
Η κυπριακή αμυντική βιομηχανία και η τεχνολογική αυτοδυναμία
Ο Β. Πάλμας επισημαίνει ότι, αν και μικρή, η Κύπρος διαθέτει αμυντική βιομηχανία με καινοτόμα προϊόντα που χρηματοδοτούνται εδώ και χρόνια από ευρωπαϊκά κονδύλια. «Δεν μιλάμε για παραγωγή F-35 ή αρμάτων μάχης, αλλά για τεχνολογίες υψηλής αξίας που αναγνωρίζονται από την ΕΕ», υπογραμμίζει.
Ο κατάλογος των εξοπλισμών που προωθεί το Υπουργείο Άμυνας της Κύπρου, έχει προσαρμοστεί έτσι ώστε να εξασφαλίζει συνέργειες με την κυπριακή βιομηχανία, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και ταυτόχρονα την αμυντική ετοιμότητα της χώρας.
Ναυτική, Αεροπορική Βάση και αμερικάνικο ελικοδρόμιο
Στον κατάλογο που έχει κατατεθεί στις Βρυξέλλες περιλαμβάνονται προ χρηματοδότηση δύο μεγάλα έργα. Η Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί και η Αεροπορική Βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο. Ο κ. Πάλμας τα χαρακτηρίζει «εμβληματικά έργα διπλής χρήσης», που μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο σε ανθρωπιστικές όσο και σε στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Η Αεροπορική Βάση της Πάφου χρηματοδοτείται και από άλλες πηγές: «Οι Αμερικανοί έχουν προθυμοποιηθεί να καταβάλουν περίπου €500.000 για τον σχεδιασμό του έργου, ο οποίος έχει ήδη ξεκινήσει με δικά τους έξοδα». Αντίστοιχα, για τη Ναυτική Βάση στο Μαρί, η Κύπρος αναζητά ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, με την Πρόεδρο της Commission να έχει εκδηλώσει προσωπικό ενδιαφέρον.
Ο Βασίλης Πάλμας ξεκαθαρίζει με έμφαση: «Ανεξαρτήτως συνεργασιών με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, οι βάσεις είναι κυπριακής ιδιοκτησίας, θα διοικούνται από την Κυπριακή Δημοκρατία και θα εξυπηρετούν συμμαχικές και φιλικές χώρες».
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Κύπρος έχει τερματίσει την φιλοξενία πλοίων του ρωσικού ναυτικού, καθώς αυτό ήταν προαπαιτούμενο για την άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων από τις ΗΠΑ. Η συμφωνία άρσης του εμπάργκο ανανεώθηκε για ακόμα ένα χρόνο και στόχος είναι να διευρυνθεί ο χρόνος επανεξέτασης της συμφωνίας, ώστε να γίνεται κάθε τρία ή πέντε χρόνια.
Μπροστά από τη Ναυτική Βάση στο Μαρί, οι Αμερικανοί έχουν ήδη αρχίσει, με δικά τους έξοδα, έργα κατασκευής ελικοδρομίου για 12-15 ελικόπτερα, το οποίο θα βρίσκεται υπό αμερικανική διοίκηση.
Η παραχώρηση στρατιωτικών διευκολύνσεων στις ΗΠΑ, όπως εκτιμούν στρατιωτικοί αναλυτές στη Λευκωσία, λειτουργεί ως «ασπίδα», καθώς η αμερικάνικη παρουσία αποτρέπει κάθε σκέψη για επιθετικές περιπέτειες εκ μέρους της Τουρκίας.
