Σε χρηματοδοτικό ναρκοπέδιο για καταναλωτές και κρατικά ταμεία κινδυνεύει να μετατραπεί το καλώδιο Κρήτης – Κύπρου – Ισραήλ, ύψους άνω του 1,9 δισ., ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την έξοδο από την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου που παραμένει μετέωρο ανάμεσα σε γεωπολιτικές συμπληγάδες και ρυθμιστικές δυσκολίες.
Ενενήντα ημέρες μετά το πάγωμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης (στα τέλη Φεβρουαρίου), το έργο παράγει μόνο καθυστερήσεις και δαπάνες με τα πραγματικά κόστη να είναι αδύνατον να υπολογιστούν με ακρίβεια, μολονότι είναι σαφές – ακόμη και με τα λιγοστά στοιχεία που υπάρχουν ότι ο λογαριασμός συνεχώς μεγαλώνει με ορατό κίνδυνο, βάσει της διακρατικής συμφωνίας, να μετακυλιστεί σε Ελληνες και Κύπριους καταναλωτές, αλλά και στους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Πηγές με γνώση της οικονομικής διάστασης του έργου κάνουν λόγο για έναν βαρύ λογαριασμό. Επισήμως, ο ΑΔΜΗΕ αναφέρει δαπάνες που υπερβαίνουν τα 250 εκατ. ευρώ, αφήνοντας όμως εκτός υπολογισμού τις διεκδικούμενες αποζημιώσεις για καθυστερήσεις, αλλά και τα κόστη για τις έρευνες βυθού. Ωστόσο, κύκλοι των ρυθμιστικών αρχών μιλούν για πληρωμές άνω των 420 εκατ. ευρώ, επικαλούμενοι δηλώσεις στελεχών του ΑΔΜΗΕ, στις οποίες περιλαμβάνουν τα κόστη του καλωδίου στην ανάδοχο Nexans, αλλά και τις έρευνες βυθού για τις οποίες ο διαχειριστής εμφανίζεται να έχει ξοδέψει 41 εκατ., χωρίς μάλιστα να υπολογίζονται σε αυτά άλλα 19 εκατ. ευρώ για τις επιπλέον καθυστερήσεις πλοίων (σταλίες) που θα πληρωθούν εφόσον εγκριθεί το σχετικό κονδύλι από τις δύο ρυθμιστικές αρχές (ΡΑΑΕΥ – ΡΑΕΚ), αλλά και τα 48 εκατ. για την απόκτηση του έργου από τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσο Κτωρίδη.
Τα κόστη για τις σταλίες αφορούν τα δύο πλοία που είχε ναυλώσει η γαλλική Nexans με σκοπό να εκτελούσαν τις θαλάσσιες έρευνες και τα οποία στα τέλη Φεβρουαρίου αποφασίστηκε να επιστρέψουν στον προορισμό τους λόγω αντιδράσεων της Αγκυρας. Αν από τις δαπάνες αυτές αφαιρεθούν 164 εκατ., που είναι μέρος της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης του έργου από το πρόγραμμα CEF που έχει εξασφαλίσει ο GSI σε σύνολο 657 εκατ., γίνεται σαφές ότι οι υπόλοιπες αφορούν ίδια κεφάλαια του ΑΔΜΗΕ και δανεισμό.
Η Nexans εμφανίζεται μέχρι σήμερα να έχει κατασκευάσει περίπου 160 από τα περίπου 900 χιλιόμετρα του υποθαλάσσιου καλωδίου, στο πλαίσιο σύμβασης συνολικής αξίας 1,4 δισ. με τον ΑΔΜΗΕ Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατες δηλώσεις του CEO της εταιρείας Κρίστοφερ Γκερίν σε οικονομικούς αναλυτές, έχει δοθεί προκαταβολή από τον ΑΔΜΗΕ για να συνεχιστεί η παραγωγή του καλωδίου μέχρι τον Αύγουστο.
Πιέσεις για έσοδο
Ωστόσο, οι ρυθμιστικές αρχές δηλώνουν άγνοια για τις πληρωμές προς τη γαλλική εταιρεία, λέγοντας ότι υπήρχε από τον Απρίλιο προκαταρκτική συμφωνία για να της καταβληθούν περί τα 72 εκατ. που της οφείλονταν από δόσεις, προκαταβολές και αποζημιώσεις πλοίων, χωρίς όμως να είναι σαφές ότι τα ποσά αυτά έχουν πληρωθεί αφού δεν έχει υπάρξει σχετική ενημέρωση. Απαντήσεις δεν δίνονται προς το παρόν από καμία πλευρά, ενώ εξαιρετικά φειδωλή στις αναφορές της είναι και η ελληνική κυβέρνηση.
Το σχέδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου – Ισραήλ παραμένει ένα έργο εθνικής και ευρωπαϊκής σημασίας, όπως σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη, που από το ξεκίνημά του πέρασε από σαράντα κύματα και σήμερα κινδυνεύει να μετατραπεί σε χρηματοδοτική παγίδα.
Οι σταλίες των 19 εκατ. ευρώ και το ποσό ανάκτησης των κεφαλαιουχικών δαπανών που έχει πραγματοποιήσει ο ΑΔΜΗΕ για το έργο τέθηκαν επί τάπητος σε συνάντηση που είχε στην Αθήνα πριν από λίγες εβδομάδες η διοίκηση του Διαχειριστή με τις δύο ρυθμιστικές αρχές, κατά την οποία η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) ζήτησε αναλυτική τεκμηρίωση για το ύψος των διεκδικήσεων. Οι Κύπριοι δεν έχουν απαντήσει ακόμη ούτε για το επιτρεπόμενο έσοδο, το οποίο ο ΑΔΜΗΕ ζητά να ξεκινήσει να ανακτά από φέτος, επιμερίζοντας το κόστος του έργου στα τέλη χρήσης δικτύου μέσω των λογαριασμών ρεύματος ως προς το ελληνικό σκέλος, καθώς η κυπριακή κυβέρνηση έχει συμφωνήσει η συμμετοχή της να καταβληθεί από τα έσοδα που προέρχονται από τις δημοπρασίες ρύπων. Η απόφαση της ΡΑΕΚ προβλέπει επίσης ότι σε περίπτωση που οι ανακτήσιμες δαπάνες καλυφθούν μερικώς από το ταμείο των ρύπων, η κυπριακή κυβέρνηση θα κληθεί να καλύψει το κενό. Αντίστοιχη ρύθμιση έχει γίνει και από το ΥΠΕΝ, το οποίο έχει προβλέψει ο κρατικός προϋπολογισμός να καλύψει το 13% των δαπανών σε περίπτωση ναυαγίου του έργου ώστε να μην επωμιστούν όλο το βάρος οι Ελληνες καταναλωτές.
Ο Διαχειριστής έχει εντείνει τις πιέσεις προς τις δύο ρυθμιστικές αρχές, ζητώντας να εγκριθεί το επιτρεπόμενο έσοδο για την ανάκτηση των επενδυτικών δαπανών, επισημαίνοντας ότι η καθυστέρηση στην έκδοση των σχετικών αποφάσεων υπονομεύει τη δυνατότητα χρηματοδότησης του ΑΔΜΗΕ με τραπεζικά κεφάλαια. Οπως μεταφέρεται χαρακτηριστικά από στελέχη του, χωρίς εγκεκριμένο ρυθμιζόμενο έσοδο το έργο δεν είναι χρηματοδοτήσιμο και καθίσταται σχεδόν αδύνατη η προσέλκυση ιδιωτικής ή τραπεζικής χρηματοδότησης.
Η ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) αναμένεται να αποφασίσει εντός Ιουνίου, ενώ η ΡΑΕΚ παραμένει επιφυλακτική, ζητώντας επιπλέον τεκμηρίωση, συνδέοντας την ανάκτηση εσόδου με τις πιστοποιήσεις του φορέα υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ) που ισχυρίζεται ότι δεν έχει πάρει.
Εργο στρατηγικής σημασίας και υψηλού κόστους
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου αποτελεί το πρώτο τμήμα του GSI, ενός μεγαλεπήβολου σχεδίου για την ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ που είχε ξεκινήσει ο κ. Κτωρίδης το 2011. Το σχέδιο, όμως, ναυάγησε στις οικονομικές δυσκολίες του project και ξεκίνησε να ανασταίνεται με την εμφάνιση του ΑΔΜΗΕ στο προσκήνιο ως αξιόπιστου επενδυτή.
Οι δυσκολίες για την υλοποίηση του έργου είχαν φανεί από τις έρευνες στα διεθνή ύδατα τον περασμένο Ιούλιο όταν στη γραμμή Κάσου – Καρπάθου διακόπηκαν λόγω της εμφάνισης τουρκικών πολεμικών πλοίων. Εκτοτε δεν έχουν επανακκινήσει, με την Αθήνα να εμφανίζεται το τελευταίο διάστημα πολύ προσεκτική ως προς την ανάληψη του σχετικού ρίσκου. Το λάθος, όπως σχολιάζουν κυβερνητικές πηγές, είναι ότι η Ελλάδα επιχείρησε ένα τόσο απαιτητικό έργο (από οικονομική, αλλά κυρίως από γεωπολιτική σκοπιά) δίχως ισχυρούς διεθνείς συμμάχους που θα μπορούσαν να απορροφήσουν το ρίσκο. Σήμερα η προσπάθεια για πολιτική υποστήριξη από το Ισραήλ και άλλες χώρες (Γαλλία, ΗΠΑ) βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά χωρίς ορατά αποτελέσματα, με κίνδυνο όσο καθυστερούν οι πολιτικές αποφάσεις το έργο να μοιάζει περισσότερο με μια μαύρη τρύπα κόστους παρά με μια βιώσιμη επένδυση.
Πηγή:newmoney.gr
