Νέος σωφρονιστικός χάρτης στην Ελλάδα: Οκτώ νέες φυλακές, κατάργηση πέντε παλαιών ιδρυμάτων και εναλλακτικές μορφές ποινής – Τι θα γίνει στην Κρήτη
Αναδιάρθρωση του συστήματος κράτησης με στόχο την αποσυμφόρηση, την αξιοπρεπή διαβίωση και την ομαλή επανένταξη των κρατουμένων
Σε τροχιά ριζικής αναδιάρθρωσης εισέρχεται το σωφρονιστικό σύστημα της χώρας, με ένα φιλόδοξο και μακροπρόθεσμο σχέδιο που εκπονεί η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Το πενταετές πλάνο, με ορίζοντα εφαρμογής την περίοδο 2025–2030, στοχεύει στην αποσυμφόρηση των φυλακών, την αναβάθμιση των υποδομών και την ενίσχυση θεσμών κοινωνικής επανένταξης.
Κεντρικός άξονας του σχεδίου είναι η δημιουργία οκτώ νέων καταστημάτων κράτησης, με παράλληλο κλείσιμο πέντε παλαιών και προβληματικών φυλακών: Κορυδαλλού, Αλικαρνασσού, Νεάπολης, Χαλκίδας και Ιωαννίνων. Η συνολική χωρητικότητα του νέου συστήματος εκτιμάται ότι θα φτάσει τις 14.700 θέσεις, αυξημένες κατά 38% σε σχέση με το σημερινό επίπεδο. Το μεγαλύτερο ίδρυμα σχεδιάζεται στον Ασπρόπυργο, με δυνατότητα υποδοχής 2.000 κρατουμένων.
Το συνολικό κόστος της μεταρρύθμισης ανέρχεται σε 268 εκατομμύρια ευρώ, και θα καλυφθεί από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους. Οι νέες κατασκευές θα αξιοποιούν προκατασκευασμένες μονάδες, προσφέροντας ευελιξία και μείωση κόστους, ενώ διατηρούν τη δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης.
Η ανάγκη μεταρρύθμισης καθίσταται επιτακτική, καθώς οι προβλέψεις κάνουν λόγο για αύξηση του πληθυσμού των κρατουμένων στους 14.000 με 14.500 τα επόμενα χρόνια. Επισκέψεις διεθνών επιτροπών στις φυλακές Κορυδαλλού, Αλικαρνασσού, Μαλανδρίνου, Πατρών, Θήβας, Χανίων και Ναυπλίου κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 αποκάλυψαν σημαντικές ελλείψεις σε υποδομές, προσωπικό και συνθήκες υγιεινής. Σημειώνεται ότι το 65% των υφιστάμενων εγκαταστάσεων χαρακτηρίζεται παρωχημένο και ιδιαίτερα κοστοβόρο στη συντήρηση.
Για την παρακολούθηση του σχεδίου, όπως έγραψε η Καθημερινή, έχει συσταθεί διυπουργική επιτροπή, με μηνιαίες συνεδριάσεις υπό την παρουσία του Πρωθυπουργού. Η πρώτη συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαΐου 2025, ενώ θα κατατίθεται ετήσιος απολογισμός προόδου.
Εναλλακτικές μορφές ποινής και ενίσχυση προσωπικού
Το σχέδιο δεν περιορίζεται μόνο στην ανακατασκευή των φυλακών, αλλά δίνει έμφαση και στην προώθηση εναλλακτικών μορφών έκτισης ποινής. Επανέρχεται το σύστημα ηλεκτρονικής επιτήρησης (“βραχιολάκι”), το οποίο θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2026, καλύπτοντας αρχικά 500 κρατούμενους και φτάνοντας σε πλήρη ανάπτυξη τα 2.500 άτομα.
Παράλληλα, επαναφέρεται η κοινωφελής εργασία. Από τον Μάιο του 2024 έως σήμερα, 742 καταδικασμένοι συμμετέχουν ήδη σε τέτοια προγράμματα, με στόχο την αύξησή τους στους 1.000 στο άμεσο μέλλον.
Για την ενίσχυση της λειτουργίας των ιδρυμάτων, προβλέπεται η πρόσληψη 877 υπαλλήλων έως το 2027, εκ των οποίων 417 έχουν ήδη εγκριθεί (352 φύλακες και 65 διοικητικοί/επιστημονικοί). Οι υπόλοιπες 460 προσλήψεις δρομολογούνται για το δεύτερο εξάμηνο του 2026. Επιπλέον, προωθείται νέο θεσμικό πλαίσιο για ταχύτερη ένταξη προσωπικού, μειώνοντας τη διαδικασία από τους 24 στους 8–10 μήνες, με πρότυπο τις προσλήψεις στην ΕΛ.ΑΣ.
Ενίσχυση της ιατροφαρμακευτικής κάλυψης και της επανένταξης
Από τον Ιούνιο του 2025, 70 νέοι γιατροί και 165 νοσηλευτές θα ενισχύσουν τις φυλακές σε όλη την επικράτεια, με στόχο την επαρκή ιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη των κρατουμένων.
Σημαντική είναι και η ενίσχυση του φορέα «Επανόδου», που εποπτεύεται από το Υπουργείο και υποστηρίζει την κοινωνική επανένταξη αποφυλακισμένων. Έχουν ήδη λειτουργήσει νέα παραρτήματα σε Βόλο και Θεσσαλονίκη, ενώ προγραμματίζονται και άλλες δομές σε Κομοτηνή, Χανιά, Πάτρα, Χαλκίδα και Άμφισσα. Σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, εξετάζεται η δημιουργία ξενώνα βραχείας φιλοξενίας αποφυλακισμένων.
Διαβάστε ακόμη: Μετά το νοσοκομείο πάει φυλακή η μάνα που πέταξε το μωρό της στα σκουπίδια
