Ερευνητές πιστεύουν εδώ και πολλά χρόνια ότι οι καρχαρίες, μια ομάδα στην οποία ανήκουν περισσότερα από 500 είδη, δεν κάνουν σκόπιμα θόρυβο κάτω από το νερό.
Έχουν άλλωστε τη φήμη ότι είναι σιωπηλοί δολοφόνοι και οι καλύτεροι θηρευτές των ωκεανών που πλησιάζουν αθόρυβα -χάρη στο δέρμα τους- τα θηράματά τους. Επίσης, δεν έχουν όργανα παραγωγής ήχου όπως πολλά άλλα ψάρια. Μια πρωτοποριακή νέα μελέτη όμως αποκάλυψε ότι ένα είδος καρχαρία μπορεί να είναι πιο «ομιλητικό» απ’ ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, παράγοντας ήχους που θυμίζουν το σκάσιμο ενός μπαλονιού.
Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες κατέγραψαν στοιχεία ότι ο καρχαρίας Mustelus lenticulatus παράγει ήχο χτυπώντας τα δόντια του, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο περιοδικό Royal Society Open Science.
Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, μία μεταδιδακτορική ερευνήτρια, η Δρ. Κάρολιν Νίντερ άρχισε να περιεργάζεται τις ακουστικές ικανότητες των καρχαριών αφού άκουσε έναν απροσδόκητο ήχο κρότου κατά τη διάρκεια πειραμάτων εκπαίδευσης συμπεριφοράς, ενώ έκανε το διδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο του Ώκλαντ το 2021. Αν και δεν μπόρεσε να διερευνήσει τον μυστηριώδη θόρυβο τότε, τον κράτησε στο πίσω μέρος του μυαλού της.
Πώς έγινε το πείραμα
Σήμερα, η ίδια και η ομάδα της ανέφεραν τα συναρπαστικά ευρήματα που προέκυψαν από τη μελέτη 10 νεαρών καρχαριών – πέντε αρσενικά και πέντε θηλυκά – που πιάστηκαν στα ανοικτά των ακτών της Νέας Ζηλανδίας. Οι επιστήμονες έβαλαν τους καρχαρίες σε μεγάλες εργαστηριακές δεξαμενές και τους κράτησαν εκεί κάτω από κατάλληλες συνθήκες από τον Μάιο του 2021 έως τον Απρίλιο του 2022.
Για να καταγράψει προσεκτικά τυχόν ήχους, η ομάδα μετέφερε τους καρχαρίες σε μεμονωμένες δεξαμενές εξοπλισμένες με υποβρύχια μικρόφωνα. Καθώς μετακινούσαν τους καρχαρίες ή τους κρατούσαν απαλά, άρχισαν να κάνουν κρότους, παρόμοιους με αυτούς που παρατήρησε η Νίντερ πριν από χρόνια.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν επίσης τα κλικ ως ευρυζωνικά, που σημαίνει ότι έγιναν σε ένα ευρύ φάσμα συχνοτήτων από 2,4 έως 18,5 kilohertz – μερικά από τα οποία μπορούν να ανιχνευθούν από τον άνθρωπο, σύμφωνα με τη μελέτη.
Όσον αφορά την ένταση, τα κλικ ήταν έντονα, φτάνοντας περίπου τα 156 ντεσιμπέλ. Η μελέτη σημείωσε ότι τα περισσότερα «κλικ» συνέβαιναν μέσα στα πρώτα 10 δευτερόλεπτα κατά τον χειρισμό του καρχαρία από τους ερευνητές, ενώ με την πάροδο του χρόνου γίνονταν λιγότερο συχνά.
«Καθώς τα ζώα συνήθιζαν στο καθημερινό πειραματικό πρωτόκολλο, στη συνέχεια σταμάτησαν να κάνουν τα κλικ εντελώς, σαν να είχαν συνηθίσει να βρίσκονται σε αιχμαλωσία και την πειραματική ρουτίνα. Αυτό μας οδήγησε να σκεφτούμε ότι ίσως παρατηρούμε μια συμπεριφορά παραγωγής ήχου παρά ένα περίεργο τεχνούργημα», εξήγησε η Νίντερ στo CNN.
Καθώς δεν βρέθηκαν εξειδικευμένα όργανα παραγωγής ήχου σε αυτούς τους καρχαρίες, οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι τα κλικ προέρχονται από τα δόντια τους. Το σταθερό μοτίβο και η συχνότητα των κλικ υποδηλώνουν επίσης ότι οι ήχοι είναι σκόπιμοι και όχι τυχαίοι, είπε η Νίντερ.
Οι ερευνητές εξακολουθούν να προσπαθούν να διερευνήσουν γιατί ακριβώς οι καρχαρίες έκαναν αυτούς τους ήχους. Μια πιθανότητα είναι ότι χρησιμεύουν ως σήμα κινδύνου, το οποίο θα μπορούσε να είναι μια αντίδραση όταν τους χειρίζονταν οι ερευνητές κατά τη διάρκεια του πειράματος.
«Νομίζω ότι υπάρχει πιθανότητα και άλλοι καρχαρίες να κάνουν παρόμοιους θορύβους», είπε ο Νίντερ. «Αυτή η τεκμηρίωση θα μπορούσε να βοηθήσει (εμάς) να αρχίσουμε να ακούμε καρχαρίες και ίσως μπορούμε να μάθουμε περισσότερα ενδιαφέροντα πράγματα για την οικολογία και τον τρόπο ζωής τους στις διάφορες οικολογικές τους θέσεις».
Όπως σημειώνει πάντως το CNN, επειδή οι ήχοι καταγράφηκαν σε ελεγχόμενο εργαστηριακό περιβάλλον, οι ερευνητές θέλουν να ερευνήσουν εάν οι καρχαρίες παράγουν επίσης αυτούς τους θορύβους στη φύση και υπό ποιες συνθήκες.
