Στις 17 Αυγούστου 2023, τέθηκε σε ισχύ ο νέος Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις μπαταρίες. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντικό ορόσημο για την ευρωπαϊκή αλλά και την παγκόσμια αγορά μπαταριών. Είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκό νομικό κείμενο ενσωματώνει πλήρως τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και καλύπτει όλο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος, από τον σχεδιασμό μέχρι τη μετέπειτα διαχείρισή του. Ο Κανονισμός θέτει νέους κανόνες για τον σχεδιασμό, την παραγωγή και τη διακίνηση στην αγορά των νέων μπαταριών, καθώς και για τη διαχείριση των αποβλήτων όλων των τύπων μπαταριών που πωλούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι βασικές καινοτομίες που προβλέπει ο κανονισμός περιλαμβάνουν:
- Περαιτέρω προϊοντική κατηγοριοποίηση για αποτελεσματικότερη διαχείριση.
Εκτός από την κατηγορία των φορητών μπαταριών, ο κανονισμός εισάγει πρόσθετες νέες κατηγορίες που αντικατοπτρίζουν τις εξελίξεις της αγοράς, όπως οι μπαταρίες που χρησιμοποιούνται σε ελαφριά μέσα μεταφοράς (Light Means of Transport-LMT) και οι μπαταρίες για ηλεκτρικά οχήματα (Electric Vehicles-EV).
- Ψηφιακό διαβατήριο για την ιχνηλάτηση της μπαταρίας σε όλο τον κύκλο της ζωής της καθώς και υποχρεωτική δήλωση και ετικέτα για το αποτύπωμα άνθρακα για:
– Μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων (EV).
– Μπαταρίες ελαφρών μέσων μεταφοράς (LMT).
– Επαναφορτιζόμενες βιομηχανικές μπαταρίες χωρητικότητας >2kWh
- Υποχρεωτικό σχεδιασμό φορητών μπαταριών ενσωματωμένων σε συσκευές με τέτοιο τρόπο ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να τις αφαιρούν και να τις αντικαθιστούν εύκολα
- Αναθεωρημένους και πιο φιλόδοξους στόχους συλλογής αποβλήτων
– Για φορητές μπαταρίες: 45% έως το 2023, 63% έως το 2027 και 73% έως το 2030
– Για μπαταρίες ελαφρών μέσων μεταφοράς (LMT): 51% έως το 2028 και 61% έως το 2031
- Ελάχιστα επίπεδα υλικών που θα πρέπει να ανακτώνται από την επεξεργασία των αποβλήτων μπαταριών
– Λίθιο: 50% έως το 2027 και 80% έως το 2031
– Κοβάλτιο, χαλκός, μόλυβδος και νικέλιο: 90% έως το 2027 και 95% έως το 2031
- Καθορισμό ελάχιστου επίπεδου ανακυκλωμένου περιεχομένου (υλικού προερχόμενου από την ανακύκλωση) στην παραγωγή νέων μπαταριών. Οι βιομηχανικές μπαταρίες, οι μπαταρίες αυτοκινήτων καθώς και οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων θα πρέπει να συνοδεύονται από τεκμηρίωση που να αναφέρει την ποσότητα των στοιχείων που προέρχονται από δευτερεύουσες (ανακυκλωμένες) πρώτες ύλες. Τα ελάχιστα επίπεδα ανακυκλωμένου περιεχομένου σε νέες μπαταρίες καθορίζονται ως εξής:
– 8 έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού:
16% για το κοβάλτιο, 85% για μόλυβδο, 6% για το λίθιο και 6% για το νικέλιο
– 13 έτη μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού:
26% για το κοβάλτιο, 85% για μόλυβδο, 12% για το λίθιο και 15% για το νικέλιο
Πλέον απαιτούνται παρεμβάσεις ήδη κατά το στάδιο του σχεδιασμού, προσαρμογή σε νέες τεχνικές απαιτήσεις, διευρυμένη ευθύνη παραγωγού με εξαιρετικά φιλόδοξους τόσο ποσοτικούς όσο και ποιοτικούς στόχους, εισαγωγή νέων μεθόδων διαχείρισης με στόχο την παραμονή του προϊόντος στην αξιακή αλυσίδα για το μέγιστο δυνατό χρονικό διάστημα (π.χ. μέσω διαφοροποιημένης χρήσης – repurposing), καθώς και πολιτικές εφαρμογής κινήτρων για την έρευνα με σκοπό την προώθηση τεχνολογιών που επιτρέπουν τη μέγιστη επαναχρησιμοποίηση αλλά και την ανάκτηση υλικών.
Επισημαίνεται ότι ο Κανονισμός προβλέπει διαφορετικούς χρόνους εφαρμογές για διάφορες ειδικές διατάξεις, προκειμένου να δοθεί χρόνος τόσο στην αγορά όσο και στις αρμόδιες αρχές να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Δεν θα πρέπει επίσης να αγνοηθεί το γεγονός ότι ο Κανονισμός προβλέπει την έκδοση σωρείας εκτελεστικών πράξεων για πληθώρα ζητημάτων, τα οποία, παρότι τα περισσότερα είναι τεχνικής φύσεως, θα έχουν εξαιρετικά σημαντική επίπτωση σε όλους τους οικονομικούς παράγοντες (μεθοδολογίες υπολογισμού, τεχνικές απαιτήσεις και προδιαγραφές, περιεχόμενα και τύπος του ψηφιακού διαβατηρίου κ.λπ.).
Ο νέος Κανονισμός αποτελεί τον πιλότο μιας σειράς νομοθετικών πρωτοβουλιών που πρόκειται να ακολουθήσουν. Πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ο κανονισμός για τη διαχείριση των μπαταριών να αποτελέσει πρότυπο προκειμένου, στο πλαίσιο των αρχών της κυκλικής οικονομίας, να υιοθετηθούν κανόνες που να καλύπτουν όλον τον κύκλο ζωής μιας μεγάλης σειράς προϊόντων.
Συνοψίζοντας, με δεδομένο το εύρος των προωθούμενων αλλαγών, ο νέος Κανονισμός αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο στον τομέα των μπαταριών και συσσωρευτών, σε έναν τομέα δηλαδή που αναμένεται να γνωρίσει αλματώδη ανάπτυξη τα προσεχή έτη, με δεδομένη την σημασία της αποθήκευσης ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία και σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.
Λίγα λόγια για την Combatt:
Η COMBATT A.E. «Ολοκληρωμένη Συλλογική Εναλλακτική Διαχείριση Συσσωρευτών Πανελλαδικής Εμβέλειας» είναι εταιρεία μη κερδοσκοπικού σκοπού και αποτελεί Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών [μολύβδου – οξέος (Pb), νικελίου – καδμίου (Ni–Cd), νικελίου – υδριδίου μετάλλου (Ni–MH) και ιόντων λιθίου (Li–Ion)] Οχημάτων και Βιομηχανίας, για όλη την Ελληνική Επικράτεια. Η έγκριση λειτουργίας του Συλλογικού Συστήματος έγινε με την απόφαση του Δ.Σ. του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης με αρ. πρωτ: 336/25.02.2014, ΑΔΑ: ΒΙΕΡ46Ψ8ΟΖ-ΨΡΨ) και ανανεώθηκε με την απόφαση 169.3/12.06.2020 (αρ. πρωτ: 2795/2020, ΑΔΑ: 67ΓΜ46Ψ8ΟΖ-ΜΓΣ). Με τις αποφάσεις 179.8/14.04.2021 (αρ. πρωτ: 1917_2021, ΑΔΑ:Ρ9ΦΨ46Ψ8ΟΖ-ΝΟΥ) και 192.7/05.05.2022 (αρ. πρωτ: 2734_2022, ΑΔΑ: 9ΦΘΞ46Ψ8ΟΖ-7ΒΒ) του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ, εγκρίθηκαν οι επικαιροποιήσεις του επιχειρηματικού σχεδίου της COMBATT σχετικά με τους συσσωρευτές νικελίου- υδριδίου μετάλλου (Ni–MH) και ιόντων λιθίου (Li–Ion).
Η COMBATT εργάζεται για την ανάπτυξη των διαδικασιών που διασφαλίζουν την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσσωρευτών με τον βέλτιστο περιβαλλοντικά τρόπο. Διαρκές όραμα της εταιρείας είναι να αποτελεί ένα Πρότυπο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης, παρέχοντας άρτιες υπηρεσίες στους συμβαλλόμενους υπόχρεους παραγωγούς. Παράλληλα, η COMBATT συμβάλλει ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων που αφορούν τους απόβλητους συσσωρευτές οχημάτων και βιομηχανίας, έτσι όπως αυτοί καθορίζονται από την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
του Δρς Διονύση Μπουντουβά*
*Ο Δρ. Διονύσης Μπουντουβάς είναι διευθύνων σύμβουλος του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών Οχημάτων & Βιομηχανίας, COMBATT A.E.
Πηγή: greenagenda.gr
