Τούτες τις μέρες, του εορτασμού της επετείου των 110 χρόνων της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, το πόρισμα της «Ομάδας Εργασίας για την Αναμόρφωση του Δικαστικού Χάρτη» που συστάθηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και προβλέπει, μεταξύ άλλων, την κατάργηση του ιστορικού Εφετείου Κρήτης με έδρα τα Χανιά – που ιδρύθηκε το 1878 και επαναλειτούργησε μετά από μια προσωρινή διακοπή από το 1914 – βάζει βόμβα στα θεμέλια του συγκρητισμού και της ισόρροπης ανάπτυξης του νησιού, αλλά και στο σύστημα της απονομής της δικαιοσύνης, την οποία καλείται να απασφαλίσει η… Παγκόσμια Τράπεζα (!!!), που έχει οριστεί «σύμβουλος» του Υπουργείου Δικαιοσύνης (!!!) με το δικό της «πόρισμα» που θα παραδώσει τις επόμενες μέρες, ώστε «μέχρι το τέλος του 2023 να έχει θεσμοθετηθεί ο νέος δικαστικός χάρτης, που αποτελεί προαπαιτούμενο για τη ροή πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης», ενώ η Πρόεδρος της Δημοκρατίας – που την κάναμε επίτιμο δημότη και της δώσαμε το «κλειδί της πόλης» – θα κληθεί, με την έκδοση Π.Δ, να βάλει «λουκέτο» στο Εφετείο Κρήτης.
Παγκόσμια Τράπεζα, Ταμείο Ανάκαμψης, εκταμίευση δόσης και Δικαιοσύνη !
Το «σινιάλο» για την αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη της χώρας, που θα καλύπτει όλους τους κλάδους των δικαστικών σχηματισμών δόθηκε τον Νοέμβριο του 2020 με το σχέδιο Πισσαρίδη (σελ. 68), όπου αναφέρεται «Η γεωγραφική κατανομή των δικαστηρίων είναι επίσης προβληματική. Δικαστήρια σε γεωγραφικά κοντινές περιοχές της ελληνικής επαρχίας θα πρέπει να συγχωνευτούν σε μεγαλύτερες μονάδες, καθώς το όφελος της διακριτής τους ύπαρξης είναι μικρό σε σχέση με το κόστος για τον φορολογούμενο.»
Στη λογική αυτή η Παγκόσμια Τράπεζα απαίτησε την κατάργηση των Ειρηνοδικείων, τον περιορισμό Πρωτοδικείων και Εφετείων, πράγμα που αποτυπώθηκε το 2021 στο «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» ή Υπερμνημόνιο, όπου η Ελληνική Κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση (σελ. 62 επ.) μέχρι το 4ο τρίμηνο του 2024 να προβεί στην «Αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη- πλήρης λειτουργία τουλάχιστον του 70% των διοικητικών δικαστηρίων και πλήρης λειτουργία τουλάχιστον του 40% των πολιτικών- ποινικών δικαστηρίων» ενώ για το 4ο τρίμηνο του 2025 προβλέπεται πλήρης υλοποίηση της αναθεώρησης των δικαστικών χαρτών.
Τις επιταγές του Υπερμνημονίου έτρεξε η κυβέρνηση της Ν.Δ. με την ψήφιση του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών με τον Ν. 4938/2022, όπου στο άρθρο 2 αναφέρεται ότι «η ίδρυση, η συγχώνευση και η κατάργηση πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων… γίνεται με προεδρικό διάταγμα ύστερα από γνώμη της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου ή του Συμβουλίου της Επικρατείας, αντίστοιχα».
Στην κατεύθυνση αυτή ήδη στη Διοικητική Δικαιοσύνη υλοποιείται η κατάργηση του 70% των πρωτοδικείων (μεταξύ αυτών των Χανίων), ενώ τα υπόλοιπα που θα λειτουργήσουν αρχικά ως δικαστήρια τηλεματικής θα απονεκρωθούν, εφόσον σύμφωνα με το παράρτημα του Ν. 5028/3-3-2022, «οι εισροές του δεν επιτρέπουν την διατήρησή του έστω και μονοτμηματικού».
Τη σκυτάλη για τον νέο δικαστικό χάρτη στην πολιτική και ποινική δικαιοσύνη ανέλαβε, ως έτοιμος από καιρό με βάση τις παραπάνω επιταγές, ο νέος Υπουργός Δικαιοσύνης που σε συνέντευξη του στην εφημερίδα «Καθημερινή» 31.07.2023 δε έκρυψε λόγια: «μέχρι το τέλος του 2023 θα έχει θεσμοθετηθεί ο νέος δικαστικός χάρτης, που αποτελεί προαπαιτούμενο για τη ροή πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης» και ανέθεσε στον Υφυπουργό του κ. Μπουγά να «τρέξει» τα διαδικαστικά: Να συναντηθεί στις αρχές Νοεμβρίου με την ηγεσία του Αρείου Πάγου για να εξασφαλίσει την (σύμφωνη, αν και δεν απαιτείται) γνώμη του στο «πόρισμα» της Ομάδας Εργασία και προ ημερών με την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων
Αλήθειες που δεν «κρύβονται» !
Από όλα αυτά συμπεραίνεται ότι άξονας των μεταρρυθμίσεων για την αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη είναι η λογική κόστους-οφέλους και το κράτος καλείται να βάλει λουκέτο σε όσα δικαστικά καταστήματα έχουν κόστος συντήρησης δυσανάλογο με το όφελος που προκύπτει από την λειτουργία τους. Αυτή η αξιωματικού χαρακτήρα αντίληψη για το ρόλο και τη λειτουργία του κράτους, εφαρμόζεται και σε άλλες δημόσιες δομές (σχολεία, νοσοκομεία) εδώ και καιρό και παρεισφρύει, φανερά πλέον, στη Δικαιοσύνη. Το κράτος που θεωρητικά υπάρχει για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών και να παρέχει πρόσβαση στη Δικαιοσύνη ακόμα και στις απομακρυσμένες περιοχές, τείνει να την ταυτίσει με επιχείρηση και να αποδώσει στη λειτουργία της κριτήρια αποκλειστικά οικονομικού οφέλους. Κι ενώ από τη μία υποτάσσει τις ανάγκες των πολλών σε αυτό το αξίωμα, από την άλλη δημιουργεί ειδικά επενδυτικά δικαστήρια στα μεγάλα κεντρικά δικαστήρια της χώρας, ανεξαρτήτως κόστους, προκειμένου να παράσχει στοχευμένη αρωγή στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το «γνωμοδοτικό» πόρισμα και οι δεσμεύσεις του Υπερμνημονίου.
Κανείς λοιπόν κυβερνητικός αξιωματούχος, ενώ αυτά τρέχουν από χρόνια, δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι «αιφνιδιάστηκε, δεν τα γνώριζε αλλά τα πληροφορήθηκε και ότι το πόρισμα είναι γνωμοδότηση, συνεπώς καμιά ανησυχία». Προφανώς το πόρισμα είναι γνωμοδότηση αλλά συντάχθηκε κατ΄ εντολή και καθ΄ υπόδειξη της κυβέρνησης, σύμφωνα με τις «υποχρεώσεις» του Υπερμνημονίου. Ούτε μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτά «δεν αφορούν το τώρα αλλά το μέλλον», αφού ο Υπουργός Δικαιοσύνης ήταν ξεκάθαρος: «μέχρι το τέλος του 2023 θα έχει θεσμοθετηθεί ο νέος δικαστικός χάρτης».
Ασφαλώς και μέχρι το τέλος του 2023 δεν θα υλοποιηθεί η κατάργηση του Εφετείου Κρήτης – θα συνεχίζει να λειτουργεί έως ότου ανεγερθεί το νέο δικαστικό μέγαρο στο Ηράκλειο ή έως ότου «φτιαχτεί κάπως ο δρόμος μέχρι το Ηράκλειο» – θα έχει όμως υπογραφεί η «καταδικαστική» απόφαση.
Ούτε μας καθησυχάζει το γεγονός ότι ο πατέρας του πρωθυπουργού – είναι αλήθεια – υπερασπίστηκε μαχητικά τη διατήρηση ενιαίου του Εφετείου Κρήτης, που διασπάστηκε επί ΠΑΣΟΚ. Και όσα έρχονται σήμερα πατάνε ακριβώς εκεί: στη διάσπαση τότε, αλλά και στις δεσμεύσεις στην Παγκόσμια Τράπεζα, την Ε.Ε., το Υπερμνημόνιο, που αποτελούν τα «ιερά και όσια» στα οποία ομνύουν η κυβέρνηση της Ν.Δ. αλλά και τα άλλα αστικά κόμματα.
«Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βάρβαρους;;;
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις»
Σήμερα δεν έχουμε ως (βολικό;;;) αντίπαλο μας την Ανατολική Κρήτη, που διεκδικούσε την ίδρυση μεταβατικού ή νέου Εφετείου στο Ηράκλειο, παρότι είναι αλήθεια ότι η κατάργηση του Εφετείου στα Χανιά βάζει βόμβα στα θεμέλια του συγκρητισμού και της ισόρροπης ανάπτυξης του νησιού.
Σήμερα γίνεται πιο ξεκάθαρο ότι το διακύβευμα είναι πιο σύνθετο από το να διατηρήσουμε το «φωτοστέφανο της ιστορίας της πόλης και του Νομού: το Εφετείο Κρήτης». Ο αγώνας για το Εφετείο πρέπει να είναι αγώνας για ότι μας κλέβουν από τη ζωή. Για τα νοσοκομεία και τις πρωτοβάθμιες δομές υγείας που παρουσιάζουν τραγικές ελλείψεις, για τα σχολεία που δεν έχουν δασκάλους ή στεγάζονται σε προκάτ κτήρια, για το μισθό που δεν φτάνει μέχρι τις 15 του μήνα. Για την ακρίβεια και τη φοροληστεία στους εργαζόμενους, στους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους. Για να έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στη Δικαιοσύνη και οι πιο αδύνατοι οικονομικά και από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Σε μια πραγματική δικαιοσύνη.
Δεν θα αφήσουμε να μας «ληστεύουν και το φεγγάρι»
Ο αγώνας για το Εφετείο Κρήτης να γίνει αγώνας για το δίκιο και την αξιοπρέπεια μας και να βγούνε τώρα από τα συρτάρια τα πρωτόκολλα που έχουν υπογραφεί,
γιατί διαφορετικά θα μας «ληστέψουν και το φεγγάρι», όπως λέει ο ποιητής αφού « την πρώτη νύχτα πλησιάζουνε και κλέβουν ένα λουλούδι από τον κήπο μας και δε λέμε τίποτα. Τη δεύτερη νύχτα δε κρύβονται πλέον περπατούνε στα λουλούδια, σκοτώνουν το σκυλί μας και δε λέμε τίποτα. Ώσπου μια μέρα -την πιο διάφανη απ’ όλες- μπαίνουν άνετα στο σπίτι μας ληστεύουν το φεγγάρι μας γιατί ξέρουνε το φόβο μας που πνίγει τη φωνή στο λαιμό μας. Κι επειδή δεν είπαμε τίποτα πλέον δε μπορούμε να πούμε τίποτα».
Καμμιά αναμονή. Καμμιά εμπιστοσύνη. Ξεσηκωμός τώρα για την αξιοπρέπεια μας.
Χανιά 25 Νοέμβρη 2023
*ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ, ΜΕΛΟΣ Δ.Σ. Δ.Σ.Χ
