Μπάλος και Λαφονήσι. Δύο διαμάντια της Κρητικής γης, δύο πολύ ιδιαίτερες περιοχές που προκαλούν κάθε χρόνο σειρά συζητήσεων για την διαχείριση τους. Για πρώτη χρονιά φέτος το Λαφονήσι πρώτο παγκοσμίως στο Trip Advisor και ο Μπάλος επίσης στις πρώτες θέσεις, αλλά ταυτόχρονα πολύ υψηλά σε παράπονα επισκεπτών ανάμεσα στις κορυφαίες παραλίες στον κόσμο.
Γράφει ο δικηγόρος Μπάμπης Πιτσιγαυδάκης
Επειδή πολλά θα ακούσετε και ακόμη περισσότερα θα διαβάσετε επαναφέρω μια αιρετική και εντελώς αντιδημοφιλή άποψη για τις δύο περιοχές που έχω εκφράσει ήδη από την περίοδο που είχα την τιμή να είμαι πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κισσάμου (2011-2014):
1) Ο Μπάλος, το Τηγάνι και το νησί της Άγριας Γραμβούσας αποτελούν εν συνόλω ένα πολύ ιδιαίτερο οικοσύστημα ακόμη και για την Κρήτη. Τα θαλάσσια ρεύματα διοχετεύουν πλωτά σκουπίδια και επικαθήμενα στρώματα φυκιών πολύ συχνά στην περιοχή, στην οποία λόγω της λιμνωδους διαμόρφωσης της θάλασσας το νερό δεν ανανεώνεται με τον ίδιο ρυθμό με την ανοικτή θάλασσα. Απότοκο αυτής της φυσικής διαμόρφωσης είναι η ανάγκη αυξημένης προστασίας της βιοποικιλότητας της περιοχής.
2)Λαφονήσι: μαζί με το Κεδρόδασος συνιστούν ένα εξίσου ιδιαίτερο οικοσύστημα με κύριο πρόβλημα τον υπερπληθυσμό.
Κατά την άποψη μου πρέπει και για τις δύο περιοχές να δρομολογηθεί η διαδικασία κήρυξης τους σε προστατευόμενα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα. Τα προστατευόμενα θαλάσσια πάρκα στην Ελλάδα είναι περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως τέτοιες για την προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων τους. Αυτά περιλαμβάνουν θαλάσσιες περιοχές με ιδιαίτερη οικολογική αξία, όπως περιοχές αναπαραγωγής, τροφοληψίας και μετανάστευσης για προστατευόμενα είδη. Ειδικά διατάγματα και σχέδια διαχείρισης καθορίζουν τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες και τα μέτρα προστασίας σε κάθε πάρκο (όπως λ.χ. το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου-Βορείων Σποράδων). Για τον χαρακτηρισμό των περιοχών ως προστατευόμενων σύμφωνα ισχύει η εθνική νομοθεσία ν. 1650/86, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του από το ν. 3937/2011 και το ν. 4685/2020. Επιπρόσθετα πρέπει να εκκινήσει η διαδικασία απαλλοτρίωσης των χερσαίων ζωνών που περιβάλλουν τα αντίστοιχα θαλάσσια πάρκα.
Πρακτικά και αν θέλουμε να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, αυτό αυτοδικαίως σημαίνει περιορισμένη και άκρως ελεγχόμενη επισκεψιμότητα στον Μπάλο και το Λαφονήσι με την κατοχύρωση τους ως θαλάσσια πάρκα. Τον μέγιστο ημερήσιο αριθμό επισκεπτών θα το κρίνουν οι ειδικοί επιστήμονες σε συνεργασία με Δήμο, Περιφέρεια και τοπικούς φορείς. Αυτό που σίγουρα χρειάζεται είναι η επισκεψιμότητα στα Πάρκα να γίνει με πρόγραμμα και ενιαίο σύστημα προκρατήσεων, διαδικτυακό και αδιάβλητο με προκαθορισμένη ποσόστωση γκρουπ και μεμονωμένων επισκεπτών, αλλά και πρόσβασης δια θαλάσσης σε ποσοστό 80% και δια ξηράς-ποσοστό 20% (στον Μπάλο) και με περίπτερο εισόδου στην αρχή του δρόμου που θα λειτουργεί με ευθύνη του Δήμου. Το ανταποδοτικό τέλος για την είσοδο στην προστατευόμενη περιοχή να οριστεί σε δέκα ευρώ ανά επισκέπτη με τυχόν καθορισμό ειδικών εκπτωτικών πακέτων για γκρουπ ή οικογένειες. Τέλος να καθιερωθεί μέγιστη ώρα παραμονής στον Μπάλο και το Λαφονήσι το τετράωρο σε συνδυασμό με αντίστοιχο προγραμματισμό των θαλάσσιων δρομολογίων και του ρυθμού εισόδου των οδικών επισκεπτών.
Με τον τρόπο αυτό άπαντες, τουριστικά γραφεία και ιδιώτες, θα γνωρίζουν μέσω των κρατήσεων τους πότε θα πάνε στα Πάρκα, πως θα πάνε, πόσο θα τους κοστίσει και πόση ώρα θα μείνουν. Οποιαδήποτε άλλη λύση για μαζική επισκεψιμότητα πολύ απλά θα καταστρέψει σταδιακά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα. Γιατί και στο φαράγγι της Σαμαριάς αν μπεις με ένα αγροτικό από την Αγία Ρουμέλη και έχεις επιδέξιο οδηγό θα φτάσεις μέχρι το χωριό της Σαμαριάς αν όχι στους πρόποδες του Ξυλόσκαλου, αλλά ευφυώς και λογικώς ουδείς το προτείνει γιατί γνωρίζει ότι οι προστατευόμενες περιοχές δεν απευθύνονται σε μαζικό τουρισμό ούτε έχουν εύκολη πρόσβαση κατά κανόνα.
Το συνολικό σχέδιο μπορεί να λειτουργήσει αφού οριστικοποιηθεί μετά από σχετική διαβούλευση σε αποκλειστική προθεσμία δύο ετών έτσι ώστε ουδείς να καταληφθεί εξ απήνης και όλοι να γνωρίζουν τι επιφυλάσσει το μέλλον έτσι ώστε να κάνουν τον προγραμματισμό τους. Τέλος,αυτονόητα το τέλος εισόδου και προστασίας πρέπει να δαπανάται για την προστατευόμενη περιοχή και τις τοπικές κοινότητες.
Το έγραψα εξ αρχής .. αιρετική και αντιδημοφιλής η άποψη μου. Και τότε και τώρα ενδεχομένως. Ισχύει όμως η γνωστή ρήση για την ομελέτα και τα αυγά και σε αυτήν την περίπτωση, αρκεί κάποιος να το τολμήσει..
