Ξέρατε ότι η τσουκνίδα είναι γευστικότατη στη μαγειρική, διαθέτει αποτοξινωτικές ιδιότητες, ενώ χρησιμοποιούνταν και ως διεγερτικό από τους άνδρες;
Φορώντας τα –απαραιτήτως χοντρά– γάντια, η συλλογή της αποδείχθηκε παιχνιδάκι, λίγο χρόνο μού πήρε για να γεμίσω ένα καλαθάκι με τα μεγάλα της φύλλα. Τώρα βρίσκονται στην ιδανική για εμάς εποχή, είναι πολύ τρυφερά και γεμάτα χυμό. Τα πλένω καλά και μετά τα χωρίζω σε δύο ίσα μέρη. Θα περάσω αρκετά από τον αποχυμωτή μαζί με καρότο. Το ζουμί που παίρνω αποτελεί τη βάση για μια τριήμερη αποτοξινωτική κούρα που επαναλαμβάνω ετησίως. Σοτάρω επίσης μία γεμάτη χούφτα τους μαζί με πατάτες και σέλινο, για να παρασκευάσω την αγαπημένη μου τσουκνιδόσουπα, το βαθύ σμαραγδένιο χρώμα της οποίας ξελογιάζει τους πάντες. Θα στεγνώσω καλά και θα καταψύξω ύστερα ό,τι περίσσεψε από το πρώτο μισό και θα το μεταχειριστώ σε πίτες και πιλάφια. Ίσως τα τηγανίσω κιόλας σε κουρκούτι τεμπούρα· πρόκειται για μια μπελαλίδικη διαδικασία, που δίνει πάντως εξαιρετικό αποτέλεσμα. Θα αποξηράνω αργά όλα τα άλλα. Πίνω για τουλάχιστον δύο μήνες καθημερινά το αντιφλεγμονώδες και τονωτικό έγχυμα που παρασκευάζω συνδυάζοντας τα φύλλα της με άλλα βότανα. Μια γιογκίνι φίλη με πειράζει, λέγοντάς μου ότι θα καταλήξω τελικά σαν τον Μιλαρέπα, τον Θιβετιανό άγιο που το δέρμα του πρασίνισε επειδή για χρόνια τρεφόταν μόνο με τσουκνίδες. Δεν θα μου κακόπεφτε όμως καθόλου να μετατραπώ σε φωτοσυνθετικό ον και, όπως εκείνος, να αναπτύξω ψυχικές ικανότητες. Θυμίζω εδώ ότι παραδόξως (;) υπάρχει εντυπωσιακή ομοιότητα ανάμεσα στα μόρια της αιμοσφαιρίνης του αίματος και της χλωροφύλλης που αφθονεί στην τσουκνίδα. Η κύρια διαφορά ανάμεσά τους είναι ότι δομούνται γύρω από ένα άτομο σιδήρου και μαγνησίου αντιστοίχως.
Αλάργεψα στη σκέψη και παραλίγο να ξεχάσω τα πρακτικά. Μαζεύοντας τα φύλλα της μόνης τσουκνίδας (Urtica dioica) που είναι πολυετής ανάμεσα στα τέσσερα είδη που απαντώνται στη χώρα μας, παρατήρησα ότι σε ένα σημείο οι δυνατές της ρίζες εξαπλώθηκαν επικίνδυνα, περνώντας κάτω από τους κορμούς που λειτουργούν ως περιφραγή. Πρέπει επειγόντως να επέμβω με την τσάπα, αλλιώς σύντομα θα είναι αργά. Χάρη στην κοπριά που κάθε χρόνο προσθέτω στο παρτέρι, κάποιες κοντεύουν να με φτάσουν στο μπόι, ενώ παντού ξεπροβάλλουν καινούργια φιντάνια. Πιο τιθασευμένες μοιάζουν να είναι οι ξενικές τσουκνίδες που δοκιμάζω, όπως ένα σχεδόν «άοπλο» υποείδος (U. dioica ssp. galeopsifolia) της προηγούμενης και η επίσης άκακη «ουκρανική» (U. kioviensis). Αμφότερες αξιολογήθηκαν, όμως, ως λιγότερο γευστικές. Ίσως προκύψει κάτι ενδιαφέρον από τις διασταυρώσεις τους, ίδωμεν.
Οφείλω εδώ να πλέξω το εγκώμιο της νύσσουσας τρίχας που αποτελεί ένα θαύμα φυτικής ευφυΐας. Χωρίς τούτη, η τσουκνίδα, λόγω της νοστιμιάς της, θα εξαφανιζόταν νωρίς. Πρόκειται για μια επιμήκη κατασκευή που στην όψη και στη λειτουργία μοιάζει με βελόνα σύριγγας και τη στιγμή που εξαιτίας της απροσεξίας μας η τρίχα διεισδύει στο δέρμα, απελευθερώνονται ακαριαία οι καυστικές ουσίες που περιέχει. Υπάρχουν πάντως και εκείνοι που εκουσίως καταφεύγουν σε τούτο το βάσανο, πιστεύοντας (όχι εντε
λώς άδικα) ότι θα ανακουφιστούν από τους πόνους της αρθρίτιδας και των ρευματισμών. Στην αρχαιότητα ήταν επίσης διαδεδομένη η συνήθεια του να τρίβεται η χλωρή τσουκνίδα στην περιοχή που μαντεύετε, ώστε να προκληθεί τοπικά υπεραιμία και να καταπολεμηθεί η ανικανότητα – ο Πετρώνιος στο Σατυρικόν του περιγράφει γλαφυρώς τη μέθοδο.
Μην εχθρεύεστε τις τσουκνίδες του κήπου σας, επιτρέψτε τους, αντιθέτως, να καταλάβουν μια γωνιά του. Εύκολα θα μάθετε πώς να τις αξιοποιείτε στη μαγειρική και θεραπευτική τέχνη, ενώ σχετικά πρόσφατα αναφέρθηκα λεπτομερώς στον ευεργετικό για πολλές καλλιέργειες ζωμό που παρασκευάζεται με τη ζύμωσή τους. Αν δεν γνωρίζετε σε τι αναφέρομαι, μικρό το κακό, δεν θα χρειαστεί και πολύ ψάξιμο για να αποκαλυφθεί στην οθόνη σας τούτη η γνώση. Οι φίλοι της τσουκνίδας διαρκώς πληθαίνουν και τα μυστικά της πια αποκαλύπτονται.
Ευχαριστούμε το καλό μανάβικο της πλατείας Μεσολογγίου, Το Μποστάνι (Ιφικράτους 2, Παγκράτι), που μας παραχώρησε τον χώρο για τη φωτογράφιση.
